Cukrzyca opis choroby Część 2

Suplementy dla diabetyków

Cukrzycy typu 1 potrzebują dożywotniej insulinoterapii, choć suplementy wymienione w niniejszym rozdziale mogą pomóc zmniejszyć niektóre z powikłań wywołanych przez cukrzycę (np. obniżoną zdolność antydoksycyjną i glikację), a także zwiększyć metabolizm glukozy. Chorzy na cukrzycę typu 2 mogą przeciwdziałać progresji choroby, poprzez poprawę wrażliwości na insulinę, zwiększając metabolizm glukozy i próbując łagodzić powikłania cukrzycy. Przedstawione poniżej suplementy wpływają na poprawę kontroli cukru we krwi i ograniczają  uszkodzenia, wywołane przez chorobę:

 Kwas liponowy

Jako silny antyoksydant, kwas liponowy pozytywnie wpływa na istotne aspekty cukrzycy, w tym na kontrolę cukru we krwi i długoterminowy rozwój powikłań takich jak, choroby serca, nerek i schorzenia małych naczyń krwionośnych.[1]

Kwas liponowy odgrywa ważną rolę w zapobieganiu gromadzeniu się tłuszczu. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach, zredukował wagę ciała, chronił trzustkowe beta komórki przed zniszczeniem i zmniejszył triglicerydową akumulację w mięśniach szkieletowych i wysepkach trzustkowych.[2]

W Niemczech już 30 lat temu, uznano kwas liponowy za skuteczny środek leczący i zapobiegający neuropatii cukrzycowej. Podawany dożylne i doustne zmniejsza objawy obwodowej neuropatii cukrzycowej.[3] Badania na zwierzętach sugerują, że kwas liponowy jest skuteczniejszy, gdy jest stosowany razem z kwasem gamma-linolenowym (GLA).[4]

Cukrzyca uszkadza także głębokie nerwy, które kontrolują ważne organy, takie jak serce i przewód pokarmowy. W obszernym badaniu klinicznym, u osób chorujących na cukrzycę, u których pojawiły się objawy spowodowane przez uszkodzenia nerwów, wpływających na serce, po stosowaniu doustnie 800 mg kwasu liponowego dziennie, zaobserwowano dużą poprawę bez wyraźnych skutków ubocznych.[5]

Biotyna

Zwiększa wrażliwość na insulinę oraz aktywność glukokinazy – enzymu odpowiedzialnego za pierwszy krok w utylizacji glukozy przez wątrobę. Stężenia glukokinazy u cukrzyków są bardzo niskie. Badania na zwierzętach wykazały, że dieta wysoko biotynowa może poprawić tolerancję glukozy oraz zwiększać wydzielanie insuliny.[6]

Karnityna

Obszerna literatura popiera stosowanie karnityny przez cukrzyków.[7] Obniża ona poziom glukozy oraz HbA1c (hemoglobiny glikowanej) we krwi, zwiększa wrażliwość na insulinę i magazynowanie glukozy oraz optymalizuje metabolizm tłuszczu i węglowodanów. Niedobór karnityny jest bardzo powszechnym zjawiskiem w cukrzycy typu 2. W pewnym obszernym badaniu wykazano, że acetylo-L-karnityna pomaga zapobiec lub spowolnić neuropatię autonomicznego układu nerwowego u chorych na cukrzycę.[8]

Karnozyna

Jest inhibitorem glikacji, który jak wykazano działa ochronnie przed nefropatią cukrzycową i ogranicza powstawanie końcowych produktów zaawansowanej glikacji białek. [9]

Chrom

Chrom jest ważnym śladowym minerałem, który odgrywa ważną rolę w metabolizmie cukru. Suplementacja chromu przez cukrzyków typu 2 pomaga kontrolować poziom cukru we krwi oraz poprawia metabolizm węglowodanów, białek i lipidów. Liczne badania wykazały obiecujące wyniki suplementacji chromu:

1. W kontrolowanym badaniu przeprowadzonym na cukrzykach typu 2 porównano działanie dwóch rodzajów chromu (drożdże piwne, chlorek chromu).[10] Okazało się, że obie te formy znacznie poprawiły kontrolę poziomu cukru we krwi. Pozytywne wyniki odnotowano również w dwóch mniejszych próbach badawczych.[11]
2. Podczas obszernego badania na grupie ludzi, porównywano wyniki stosowania 1000 mcg i 200 mcg chromu oraz placebo.[12] W grupie otrzymującej 1000 mcg, zaobserwowano znaczną poprawę wartości HbA1c (hemoglobiny glikowanej) po dwóch miesiącach stosowania oraz w obu grupach przyjmujących chrom - po czterech miesiącach. Stężenie glukozy było również niższe w grupie przyjmującej większą dawkę chromu.

Koenzym Q10

Koenzym Q10 poprawia kontrolę cukru we krwi, obniża ciśnienie krwi i zapobiega uszkodzeniom oksydacyjnym, powodowanym przez cukrzycę. W kontrolowanym badaniu podawano osobom z cukrzycą typu 2 100 mg koenzymu Q10 dwa razy dziennie. U badanych zaobserwowano poprawę kontroli glikemicznej, mierzonej przez zmniejszenie stężenia HbA1c (hemoglobina glikowana) i obniżone ciśnienie krwi.[13] W pewnym badaniu, koenzym Q10 poprawił przepływ krwi oraz obniżył naczyniowy stres oksydacyjny.[14] W innej próbie, lepszy przepływ krwi skorelowano z obniżeniem HbA1c.[15]

W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach, koenzym Q10 „stłumił” wolne rodniki, poprawił przepływ krwi, obniżył poziom trójglicerydów oraz podwyższył poziom dobrego cholesterolu HDL, sugerując rolę koenzymu Q10 w zapobieganiu powikłaniom cukrzycy.[16] Badania na zwierzętach wykazały również, że poziomy koenzymu Q10 są uszczuplane przez cukrzycę.[17]

Dehydroepiandrosteron (DHEA)

Ostatnie badania przyniosły bardzo obiecujące wyniki u stosujących suplementację dehydroepiandrosteronu (DHEA) diabetyków. Jak wykazano, DHEA poprawiło wrażliwość na insulinę i zmniejszyło otyłość u ludzi i badanych zwierząt. Chociaż jego mechanizm działania są nie do końca poznane, uważa się, że DHEA poprawia metabolizm glukozy w wątrobie.[18]

Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały również, że DHEA zwiększa liczbę komórek beta w trzustce, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny.[19]

U ludzi stężenie DHEA jest wrażliwe na podwyższoną glukozę: wyższe poziomy glukozy okazują się być związane ze zmniejszonym poziomem DHEA.[20] Proponowany mechanizm działania u ludzi jest powiązany z metabolizmem DHEA w testosteron. DHEA jest hormonem nadnerczy, który może być przekształcony zarówno w testosteron, jak i estrogen. Badania wykazały, że testosteron poprawia wrażliwość na insulinę u mężczyzn, sugerując, że jego konwersja może być odpowiedzialna za korzystny wpływ na poprawę wrażliwości na insulinę.[21]

Niezbędne kwasy tłuszczowe

Jak wykazano w badaniach przeprowadzonym na ludziach,  kwasy tłuszczowe omega-3, obniżają ciśnienie krwi i poziom trójglicerydów, a tym samym łagodzą wiele powikłań związanych z cukrzycą. U zwierząt, kwasy tłuszczowe omega-3 spowodowały mniejszy przyrost masy ciała w porównaniu z innymi tłuszczami, ponadto wykazują neutralny wpływ na LDL, przy jednoczesnym podnoszeniu poziomu HDL i obniżeniu triglicerydów.[22] Istnieją dwa rodzaje kwasów tłuszczowych:

1. Omega-3. Olej ze zwierząt morskich zawiera kwasy tłuszczowe omega-3. Badania na omega-3 zostały zainspirowane przez Eskimosów, którzy rzadko cierpią na ataki serca, nawet przy ich diecie zawierającej ogromną ilość tłuszczu pochodzącego z ryb, wielorybów i fok, zapewne dlatego, że są one bogatymi źródłami kwasów tłuszczowych omega-3. Obniżają one poziom trójglicerydów we krwi, przyczyniają się do rozrzedzania krwi oraz zmniejszają stany zapalne w organizmie.[23] Efekty te wyjaśniają tylko kilka z wielu korzyści płynących z oleju rybiego.
2. Omega-6. Neuropatia cukrzycowa jest stopniową degeneracją tkanek obwodowych nerwów. Istnieją pewne dowody, że GLA (kwas gamma-linolenowy), jeden z kwasów tłuszczowych omega-6, może być pomocny, jeśli jest stosowany dostatecznie długo. W badaniu przeprowadzonym metodą podwójnej ślepej próby, kontrolowanym za pomocą grupy placebo, 111 osób z łagodną neuropatią cukrzycową otrzymywało 480 mg GLA (kwas gamma-linolenowy) dziennie bądź placebo. Po 12 miesiącach grupa pierwsza osiągnęła o wiele lepsze wyniki działań 13 spośród 16 mierzonych funkcji nerwów[24], u pacjentów, którzy uzyskali najlepsze wyniki. Istnieją również dowody, że GLA (kwas gamma-linolenowy) działa skuteczniej w neuropatii cukrzycowej, jeśli jest połączony z kwasem liponowym.[25]

Błonnik

Trudno przecenić korzyści błonnika, w kontroli poziomu glukozy we krwi. Stosowanie diety bogatej w błonnik zapobiega i zmniejsza szkody spowodowane przez przewlekle podwyższony poziom glukozy we krwi.

Pewne badanie przedstawiło wyniki pacjentów, spożywających dietę dostarczającą 25 g rozpuszczalnego i 25 g nierozpuszczalnego błonnika (około dwukrotnie większa dawka niż obecnie zalecana przez Amerykański Związek Cukrzyków). Włókno pochodziło z codziennych artykułów spożywczych, bez specjalnych lub nietypowych wzbogaceń żywności lub suplementów zawierających błonnik. Badanie wykazało, że bogata w błonnik dieta zmniejsza stężenie glukozy we krwi średnio o 10 procent.[26]

Błonnik wywołuje również uczucie sytości, zmniejszając tym samym przejadanie się. Ponieważ bogate w błonnik pokarmy są trawione wolniej niż inne pokarmy, odczucie głodu jest przesuwane w czasie. W przeważającej większości, włókniste pokarmy są zdrowe (odżywki gęste i nisko- tłuszczowe).

Stosowanie błonnika należy rozpocząć od niewielkich ilości, z następujących powodów: (1) insulina i leki na receptę muszą być dostosowane do poziomu glukozy we krwi, oraz (2) bez stopniowego wprowadzania nowych składników, mogą wystąpić problemy z jelitami, takie jak wzdęcia i skurcze.

Niektóre osoby wolą wzmocnić działanie błonnika przez dodawanie suplementu w postaci pektyny, gum do każdego posiłku. Oblicz ilość błonnika uzyskiwanego z artykułów spożywczych i uzupełniaj tyle, aby wyrównać niedobory. Uważnie monitoruj poziomy glukozy we krwi, by ocenić efekty i dostosować dawkę (drogą doustną lub w formie zastrzyków) leków hipoglikemizujących.

Flawonoidy

Flawonoidy są antyoksydantami, które pomagają zmniejszyć szkody związane z cukrzycą. W badaniach na zwierzętach wykazano, iż kwercetyna, która jest silnym flawonoidem, obniża poziom glukozy i utleniaczy we krwi. Kwercetyna normalizuje również poziom przeciwutleniaczy dysmutazy ponadtlenkowej, witaminy C i E. Jest ona bardziej skuteczna przy niższych dawkach i łagodzi zmiany wywołane przez cukrzycę, związane ze stresem oksydacyjnym.[27]

Magnez

Osoby z cukrzycą często cierpią z powodu niedoboru magnezu, który jest wypłukiwany z organizmu, zarówno przez leki, jak i proces chorobowy.[28] Jedno z badań, przeprowadzone metodą podwójnej ślepej próby wykazało, że suplementacja magnezu zwiększa kontrolę cukru we krwi.[29]

N-acetylocysteina (NAC)

N-acetylocysteina jest silnym przeciwutleniaczem, stosowanym m.in. w leczeniu przedawkowania paracetamolu. W badaniu przeprowadzonym na szczurach z cukrzycą, wykazano również jego zdolności ochronne serca przed uszkodzeniami śródbłonka i stresem oksydacyjnym, związanymi z zawałem serca u diabetyków. W innym badaniu, NAC zwiększył u szczurów z cukrzycą dostępność tlenku azotu, podnosząc ciśnienie krwi oraz obniżając poziom stresu oksydacyjnego w sercach.[30] Natomiast w badaniu przeprowadzonym na ludziach, analizującym efekty przeciwutleniaczy o szerokim zapleczu, NAC w połączeniu z witaminą C i E, po posiłku z umiarkowaną zawartością tłuszczu, zmniejszył stres oksydacyjny. [31]

Sylimaryna

W badaniach na zwierzętach wykazano, że sylimaryna poprawia poziom insuliny w indukowanych przypadkach cukrzycy.[32] Niewielkie, kontrolowane badanie kliniczne analizowało pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2 i z problemem alkoholowym, który wywołał niewydolność wątroby.[33] Osoby te codziennie otrzymywały 600 mg sylimaryny. Zaobserwowano u nich znaczne zmniejszenie poziomu glukozy we krwi na czczo oraz w moczu. Poziom glukozy podniósł się nieznacznie podczas pierwszego miesiąca suplementacji, ale zmniejszył się od tego czasu od średnio 190 mg/dL do 174 mg/dL. Wraz z codziennym spadkiem glukozy (od średnio 202 mg/dL do 172 mg/dL), poziom HbA1c (hemoglobina glikowana) również malał. Przez cały czas trwania leczenia, stężenie insuliny na czczo spadło prawie o połowę, a codzienne zapotrzebowanie na insulinę zmniejszyło się o około 24 procent. Czynność wątroby również uległa poprawie. Brak przypadków hipoglikemii sugeruje, że sylimaryna nie tylko obniża poziom glukozy we krwi, ale również go stabilizuje.

Witamina B3 (niacyna)

Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ponad 50 enzymów. Bez niej organizm nie jest zdolny do uwalniania energii czy wytwarzania tłuszczów z węglowodanów. B3 jest również używana do syntezy hormonów płciowych i innych ważnych chemicznych cząsteczek sygnałowych.

W przeszłości twierdzono, że niacyna zwiększa odporność na insulinę i degraduje kontrolę glikemii, zwłaszcza przy dużych dawkach, co zniechęciło diabetyków do jej stosowania.[34] Obecnie jednak, pojawiające się dowody kliniczne wskazują, że niacyna jest zarówno bezpieczna jak i skuteczna dla diabetyków.[35]

Istnieją dowody, że niacyna obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1.[36] Niacynamid pomaga przywrócić komórki beta, lub przynajmniej spowolnić proces ich niszczenia. Ponieważ niacyna może zaburzyć kontrolę cukru we krwi u diabetyków, osoby biorące wszelkie formy niacyny, w tym inozytolu hexaniacinatu, powinny uważnie monitorować poziom cukru we krwi i przerwać leczenie w przypadku pogorszenia kontroli cukrzycowej. Inozytol hexaniacinatu jest od dawna stosowany w Europie w celu obniżenia poziomu cholesterolu i poprawy przepływu krwi u osób z chromaniem przestankowym.

Witamina C

W wielu badaniach przedklinicznych analizowano rolę witaminy C w łagodzeniu umiarkowanego stresu oksydacyjnego. Wodnisty płyn oka zaopatruje otaczające tkanki w źródła witaminy C. Odkąd próby zwierzęce wykazały, że glukoza hamuje absorpcję witaminy C, ten ochronny mechanizm może być osłabiony u cukrzyków.[37] Suplementacja przeciwutleniających witamin C i E odgrywa ważną rolę w poprawie wzroku.[38] Wysokie spożycie witaminy C hamuję glikację, co ma istotny wpływ na spowolnienie progresji cukrzycy i procesu starzenia się.[39]

Witamina C z racji swojego powiązania z sorbitolem, również pomaga zapobiec powikłaniom wzrokowym u cukrzyków. Sorbitol, cukro-podobna substancja, mająca tendencję do akumulacji w komórkach osób chorych na cukrzycę, ma skłonność do zmniejszenia zdolności antyoksydacyjnych oczu, powodując wiele potencjalnych komplikacji. Witamina C wydaje się zmniejszać gromadzenie się sorbitolu.[40]

Witamina C odgrywa również ważną rolę w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia innych powikłań cukrzycy. W pewnym badaniu klinicznym znacznie zwiększyła przepływ krwi oraz zmniejszyła stan zapalny u pacjentów z cukrzycą i chorobą niedokrwienną serca.[41] Trzy badania sugerują, że witamina C, wraz z kombinacją witamin i minerałów[42], obniża ciśnienie krwi u osób z cukrzycą, zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych.[43] oraz poprawia przepływ krwi.[44]

Witamina E

Witamina E wykazała zdolności znacznego zmniejszania wystąpienia ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2[45] W badaniu przeprowadzonym metodą podwójnie ślepej próby wykazano, że obniża ona ryzyko sercowej neuropatii autonomicznej czy uszkodzeń nerwów, które zaopatrują serce.[46] (będącymi komplikacjami cukrzycy).[47] Co więcej, udokumentowano korzystny wpływ na obwodową neuropatię cukrzycową[48], kontrolę cukru we krwi oraz zapobieganie zaćmy[49] Ponadto, witamina E zwiększa wrażliwość na insulinę u cukrzyków typu 2.[50]

Suplementy roślinne dla cukrzyków

Przed erą insuliny, w leczeniu cukrzycy szeroko stosowano ziołowe leki. Są one niezwykle skutecznymi i bezpiecznymi środkami. Jednakże, ponieważ wiele botanicznych leków działa podobnie jak insulina, ludzie przyjmujący doustne leki na cukrzycę lub insulinę, powinni zachować ostrożność, aby uniknąć hipoglikemii. Leki roślinne powinny zostać włączone do diety wraz z odpowiednimi ćwiczeniami, zdrowym odżywianiem, suplementami żywieniowymi i wsparciem medycznym.

Cynamon

Cynamon był używany przez kilka tysięcy lat w tradycyjnych ajurwedyjskch (indyjskich) i grecko-europejskich systemach medycznych. Pochodząca z tropikalnych południowych Indii oraz ze Sri Lanki kora tego wiecznie zielonego drzewa, służy do zwalczania objawów takich jak nudności, wzdęcia, anoreksja. Jest również jedną z najpowszechniej stosowaną przyprawą, używaną do doprawiania wielu potraw (płatków owsianych, soku jabłkowego czy cappuccino). Ostatnie badania wykazały, że regularne spożywanie cynamonu może również mieć korzystny wpływ na metabolizm glukozy.

Badanie US Department of Agriculture w centrum Human Nutrition Research Beltsville polegało na izolowaniu zwiększających produkcję insuliny związków z cynamonu, które są związane z zapobieganiem i łagodzeniem nietolerancji glukozy i z cukrzycą.[51] Trzy rozpuszczalne w wodzie polimery polifenoli, wykazały korzystną aktywność biologiczną, zwiększając insulinozależny metabolizm glukozy, z grubsza 20-krotnie[52] in vitro. Te składniki odżywcze wykazały znaczne zdolności antyoksydacyjne, podobnie jaki i inne fitochemikalia, znalezione w cynamonie, takie jak epikatechina, fenol  i tanina. Co więcej, naukowcy z Iowa State University stwierdzili, że te polimery polifenoli są zdolne do zwiększenia ekspresji genów, związanych z aktywacją receptorów insuliny w błonach komórkowych, zwiększając w ten sposób absorpcję glukozy i obniżając jej poziom we krwi. [53]

Jagoda kawowa

Jagoda kawowa zawiera związki fitochemikali takich jak: kwas chlorogenowy, kwas kawowy, kwas ferulowy i kwas chinowy.[54] Niektóre z najbardziej imponujących efektów jagody kawowej można zaobserwować w zarządzaniu poziomem glukozy we krwi. Kwas chlorogenowy i kwas kawowy to dwa podstawowe składniki odżywcze kawy, które korzystnie wpływają na wysoki poziom cukru we krwi. Glukozo-6-fosfataza jest kluczowym enzymem w regulacji poziomu cukru.[55] Odkąd generacja glukozy z glikogenu, magazynowana w wątrobie, jest często nadaktywna u ludzi z wysokim poziomem cukru we krwi, zmniejszenie aktywności enzymu glukozo-6-fosfatazy, prowadzi do redukcji stężenia cukru, co zostało potwierdzone klinicznie.

Jak wykazano, kwas chlorogenowy hamuje enzym glukozo-6-fosfatazowy w skali zależnej od dawki, powodując zmniejszenie produkcji glukozy. W moskiewskim badaniu w Modern Medical Center, 75 zdrowym ochotnikom podawano kwas chlorogenowy w dawce 90 mg dziennie bądź placebo. Poziom glukozy we krwi u osób przyjmujących kwas chlorogenowy, był o 15 - 20% niższy, niż odnotowano w grupie placebo.[56] Kwas chlorogenowy ma również antagonistyczny wpływ na transport glukozy[57], zmniejszając jej jelitowe wchłanianie, co może pomóc obniżyć poziom insuliny we krwi i zmniejszyć magazynowanie tłuszczu.

Kwas kawowy również wpływa korzystnie na podwyższone stężenie cukru we krwi.[58] Naukowcy National Cheng Kung University w Tajwanie wykazali, że kwas ten zwiększa absorpcję glukozy do komórek, co pomaga usunąć ją z krwiobiegu. Kiedy naukowcy z Taipei Medical College wstrzyknęli kwas kawowy szczurom chorującym na cukrzycę, zaobserwowali (zależne od dawki) zmniejszenie stężenia glukozy w osoczu. Podobny efekt jednak nie powtórzył się u zdrowych szczurów, co sugeruje, że insulina nie bierze udziału w tym mechanizmie. W pokrewnym eksperymencie, naukowcy zaobserwowali, że kwas kawowy zmniejsza podwyższone stężenie glukozy w osoczu u szczurów z insulinoopornością otrzymujących test obciążenia glukozą.[59]

Czosnek

Allium jest aktywnym, siarkowym składnikiem czosnku i cebuli, który pomaga rekonstruować glutation, główny wewnętrzny antyutleniacz. Ten mechanizm jest prawdopodobnie odpowiedzialny za pozytywne efekty Allium, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy, a w tym:

1. Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, w tym miażdżycy[60];
2. Zmniejsza stres oksydacyjny[61];
3. Wspomaga w utracie wagi ciała i poprawia wrażliwość na insulinę[62];
4. Obniża ciśnienie tętnicze krwi[63];
5. Poprawia profil cholesterolu w organizmie[64].

Zielona herbata

Związki chemiczne zawarte w tej roślinie, wliczając w to epikatechinę, katechinę, gallokatechinę i epigallokatechinę są silnymi przeciwutleniaczami, nakierowanymi szczególnie przeciwko toksynom trzustki i wątroby.[65] Badania na zwierzętach wykazały, że zwłaszcza epigallokatechiny mogą odgrywać ważną rolę w zapobieganiu cukrzycy.[66] W próbie przeprowadzonej na szczurach zapobiegły, wywołanej przez cytokiny, destrukcji komórek, dzięki regulacji indukowalnej syntazy tlenku azotu, która jest prooksydacyjna. Ten proces może spowolnić postęp cukrzycy typu 1. Badania in vitro wykazały również, że zielona herbata zwalcza otyłość wywołaną złą dietą[67] - kluczowy czynnik ryzyka rozwoju cukrzycy i zaburzeń zespołu metabolicznego.[68]

Miłorząb japoński (Ginkgo biloba)

Badania na zwierzętach wykazały, że miłorząb poprawia metabolizm glukozy we włóknach mięśniowych i zapobiega ich atrofii (zanikowi).[69] Wyciągi z Ginkgo biloba znacznie hamują - również poposiłkowy - wzrost poziomu cukru i działają jako czynnik antyhiperglikemiczny.[70]

Jak wykazano, ekstrakt z miłorzębu zapobiega retinopatii u szczurów chorujących na cukrzycę  (sugerując podobne działanie u ludzi).[71] We wstępnym badaniu klinicznym[72], chorym na cukrzycę typu 2 doustnie podawano ekstrakt ginkgo przez trzy miesiące. Wykazano znaczną redukcję wolnych rodników, poziomu fibrynogenu oraz dużą poprawę lepkości krwi. Miłorząb dwuklapkowy usprawnia przepływ krwi w naczyniach włosowatych siatkówki u osób z retinopatią cukrzycową.

Miłorząb japoński obniża również poziom cukru we krwi, co zostało zbadane na grupie osób z  cukrzycą typu 2, które przyjmowały 120 mg preparatu przez 3 miesiące. Suplementacja ginkgo zwiększyła w wątrobie metabolizm insuliny i doustnych leków hipoglikemizujących, co odpowiada redukcji poziomu glukozy w osoczu.[73] Diabetycy z chorobą typu 2 i „wycieńczoną” trzustką odnieśli największe korzyści. Miłorząb nie wpływa na zwiększenie produkcji komórek beta, a raczej na lepszą absorpcję istniejącej insuliny w wątrobie, co pozwala zredukować wysokie jej poziomy.

Czarna jagoda (Vaccinium myrtillus)

W badaniu przeprowadzonym na szczurach z cukrzycą odkryto, że borówka zmniejsza naczyniową przepustowość.[74] Próby na myszach otrzymujących wyciąg ziołowy, zawierający borówkę, wykazały znaczne zmniejszenie poziomu glukozy we krwi.[75]

W przeprowadzonym metodą podwójnej ślepej próby, kontrolowanym za pomocą grupy placebo badaniu ekstraktu borówki, zanotowano znaczną poprawę stanu 14 osób z retinopatią cukrzycową lub retinopatią nadciśnieniową (odpowiednio - uszkodzenie siatkówki spowodowane przez cukrzycę lub  nadciśnienie). Inne, otwarte próby kliniczne na ludziach, wykazały również wiele korzyści.[76] Wstępne badania 31 osób z retinopatią potwierdziły, że borówka zmniejszyła przepuszczalność naczyń oraz krwotoki.[77]

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.