1. Strona główna
  2. Home
  3. Blog
  4. Odporność
  5. Nowy, groźny koronawirus (SARS-CoV-2, COVID-19) Zalecenia żywieniowe w obliczu pandemii koronawirusa.

Nowy, groźny koronawirus (SARS-CoV-2, COVID-19) Zalecenia żywieniowe w obliczu pandemii koronawirusa.

9038 Views Posted on: 2020-04-04
Posted by: Ireneusz Adamczyk
covid-19

Podczas gdy naukowcy na całym świecie pilnie pracują nad opracowaniem skutecznej metody leczenia i szczepionki na koronawirusa, rozsądnym może być zapoznanie się z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa oraz uzyskanie informacji na temat zaleceń żywieniowych podczas pandemii koronawirusa.


24 Marca 2020

W artykule z 12 lutego 2020 roku na temat Postępu w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, proponuje się stosowanie suplementów diety w celu wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej interferonu typu 1 na grypę i koronawirusy - wirusy, których materiałem genetycznym jest RNA, a nie DNA. 

„Aktywacja receptora Toll-podobnego 7 (TLR7) popzez jednoniciowy wirusowy RNA uwięziony w endosomach zapewnia kluczowy bodziec do indukcji interferonu typu 1 przez wirusy RNA” autorzy: Mark F. McCarty i James J. DiNicolantonio. „Kolejnym kluczowym mediatorem odpowiedzi na interferon typu 1 jest mitochondrialne przeciwwirusowe białko sygnałowe (MAVS).”

Na podstawie tego oraz innych badań, McCarty i DiNicolantonio zidentyfikowali przeciwutleniające składniki odżywcze - kwas liponowy, kwas ferulowy (występuje on w pokarmach roślinnych, takich jak otręby) oraz sulforafan (izotiocyjanian występujący w warzywach kapustych, największe jego stężenie występuje w brokułach). Te właśnie przeciwutleniające składniki odżywcze mogą wzmacniać indukcję interferonu typu 1 za pośrednictwem TLR7.

Spirulina albo też białko w ekstraktach spiruliny znane jako fikocyjanobilina również może wzmacniać odporność na wirusy RNA. W badaniach z udziałem myszy, spirulina obniżała ona śmiertelność osobników zakażonych wirusem grypy.

N-acetylo-L-cysteina (NAC) zwiększa produkcję glutationu (który stanowi część przeciwutleniającego enzymu peroksydazy glutationowej-1) i może chronić TLR7 przed uszkodzeniami spowodowanymi procesem utlenianiania.

Selen, pierwiastek obecny w peroksydazie glutationowej-1, może działąć równie korzystnie. Autorzy zauważyli, że przeciwutleniacze mogą być przydatne ze względu na ich zdolność do tłumienia nadmiernego stanu zapalnego w obrębie płuc, wywołanego przez wirusy.

Kolejny mechanizm odpowiedzi interferonu typu 1, to aktywacja  mitochondrialnego przeciwwirusowego białka sygnałowego (MAVS), którą można regulować poprzez zastosowanie stosunkowo wysokiej dawki glukozaminy - związku wspomagającego zdrowie stawów. Zastosowanie  glukozaminy w diecie myszy zakażonych wirusem grypy znacznie zwiększyło przeżywalność osobników, nie chroniąc jednocześnie zmodyfikowanych genetycznie osobników z niedoborem MAVS. „To uderzające nowe odkrycie wykazuje, że suplementacja glukozaminą w dużych dawkach może pomóc w zapobieganiu i kontroli zakażeń wirusami RNA”, zauważył McCarty i DiNicolantonio.

Naukowcy podsumowali: "Podawanie spiruliny (lub ekstraktu spiruliny wzbogaconego w fikocyjanobilinę), induktor fazy 2 (taki jak kwas ferulowy, kwas liponowy czy sulforafan), N-acetylo-L-cysteina, selen i wysokie dawki glukozaminy, w odpowiednich dawkach, może być pomocne w zapobieganiu i kontroli zakażeń wirusami RNA. Substancje te  wzmacniają funkcje sygnalizacyjne TLR7 i MAVS w wywoływaniu produkcji interferonu typu 1 ”

Wspomniano także o beta-glukanie z drożdży piwowarskich, cynku i czarnym bzie (wykazującym działanie przeciwwirusowe częściowo za pośrednictwem kwasu ferulowego). To kolejne zalecenia żywieniowe w walce z infekcjami wirusami RNA.

„Składniki odżywcze, które sugeruję, wydają się być korzystne dla ogólnego stanu zdrowia - szczególnie dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego - dlatego też są one odpowiednie również do stosowania w profilaktyce pierwotnej”, powiedział McCarty. „Jednak, gdy dostępne już będą terapie farmakologiczne zwalczające koronawirusa (albo inne wirusy RNA), te składniki odżywcze nadal powinny być stosowane jako środki wspomagające leczenie”.

Zastosuj to, czego się dowiedziałeś: Koronawirusy

  • W ciągu ostatnich kilku miesięcy, ze względu na pojawienie się COVID-19, koronawirusy zyskały rozgłos.  Rodzina koronawirusów jest szeroko rozpowszechniona i obejmuje także wirusy wywołujące przeziębienia.1

  • Koronawirusy są przenoszone między niektórymi zwierzętami i ludźmi.2

  • Unikanie osób zakażonych lub obszarów, w których zakażenia są powszechne, oraz regularne i dokładne mycie rąk należą do zalecanych sposobów zapobiegania zakażeniom koronawirusami. Chociaż rozsądne stosowanie środków dezynfekujących ręce jest pomocne, to jednak ich nadużywanie może zniszczyć barierę ochronną skóry lub spowodować mikrourazy.

  • Aby zapobiec zakażeniu koronawirusem, zaleca się utrzymanie zdrowego układu odpornościowego poprzez prawidłowe odżywianie, wysypianie się, dbanie o kondycję fizyczną, naukę pozytywnego radzenia sobie ze stresem oraz uzupełnianie składników odżywczych, które wzmacniają układ odpornościowy.

Wzmacnianie odporności

covid-19-coronavirusIstnieje szereg terapii wzmacniających odporność o działaniu przeciwwirusowym i immunomodulujących. Szczegóły dotyczące tych terapii można znaleźć w następujących protokołach Life Extension: Grypa, Zapalenie płuc, Immunosenescencja.  Terapie opisane w tych protokołach, choć niekoniecznie potwierdzone jako skuteczne konkretnie dla COVID-19, są jednak wskazane po wystąpieniu objawów każdego typu infekcji górnych dróg oddechowych.

W przypadku zakażeń górnych dróg oddechowych, w tym także tych powodowanych przez koronawirusy, Life Extension od dawna zaleca szybkie działanie wzmacniające układ odpornościowy dla zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia ciężkiego przebiegu choroby.

Przy pierwszych objawach zakażenia górnych dróg oddechowych (np. kichanie, kaszel, złe samopoczucie, łagodna gorączka) niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, a także rozpocznij stosowanie:

  • Cynk: Co dwie godziny, stosuj jedną tabletkę zawierającą 18,75 mg octanu cynku. Nie przekraczaj ilości 8 tabletek dziennie i nie stosuj dłużej niż przez trzy kolejne dni.
  • Czosnek: Zażywaj codziennie 9 000–18 000 mg suplementu czosnkowego o wysokiej zawartości allicyny, aż do ustąpienia objawów choroby. Aby zminimalizować podrażnienie żołądka,  spożywaj wraz z posiłkiem.
  • Witamina D: Jeśli masz niedobór witaminy D, zastosuj 50 000 IU witaminy D pierwszego dnia i kontynuuj przez kolejne trzy dni, a następnie powoli zmniejszaj dawkę do około 5000 IU witaminy D każdego dnia. Jeśli już przyjmujesz około 5000 IU witaminy D codziennie, prawdopodobnie nie musisz zwiększać dawki witaminy D.
  • Cymetydyna: Zastosuj 800-1200 mg dziennie w dawkach podzielonych. Cymetydyna jest lekiem na zgagę, który ma silne właściwości wzmacniające odporność. (Jest sprzedawany w aptekach bez recepty).
  • Melatonina: 3–50 mg przed snem.

Nie zwlekaj z wdrożeniem powyższego schematu. Gdy wirusy wywołujące infekcje dróg oddechowych zainfekują zbyt wiele komórek, replikują się poza kontrolą, a strategie takie jak suplementacja cynku nie będą już skuteczne.

Suplementację należy rozpocząć, kiedy tylko pojawią się pierwsze objawy zakażenia. Pomimo, że schemat ten nie został szczegółowo zbadany w kontekście COVID-19, to nie ma powodu, aby nie wdrażać tej strategii. Konieczne jest także natychmiastowe skontaktowaniem się z lekarzem po wystąpieniu pierwszych objawów infekcji górnych dróg oddechowych.

Poniżej znajdziecie Państwo się kilka sposobów na wzmocnienie odporności w przypadku wirusowych infekcji górnych dróg oddechowych.

  • Witamina C. Liczne badania wykazały, że suplementacja witaminy C, zarówno przed, jak i wkrótce po wystąpieniu pierwszych objawów infekcji górnych dróg oddechowych, może pomóc złagodzić objawy i skrócić czas trwania choroby (Gorton 1999; Hemilä 1999; Ran 2018). Dostępne dowody naukowe nie potwierdzają jednak, że zapobiegawcza suplementacja witaminy C może zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakażeń górnych dróg oddechowych (Hemilä 2013; Virilhon 2019). Co ważne, dotychczasowe badania nie koncentrowały się konkretnie na zakażeniach koronawirusem, ale ogólnie na zakażeniach górnych dróg oddechowych, takich jak te wywołane przez rinowirusy, enterowirusy i wirusy grypy.

  • Według stanu na 4 marca 2020 roku, w Wuhan w Chinach ma odbyć się badanie wpływu 12-gramowych dożylnych wlewów witaminy C na stan zdrowia pacjentów zakażonych COVID-19. Pierwotny wynik oceni dni bez wentylacji, a jednym z kilku wtórnych wyników będzie śmiertelność w ciągu 28-dni (Peng 2020). Wcześniejszy raport przypadku z 2017 roku sugerował, że dożylne podawanie dużej dawki witaminy C mogło przyczynić się do wyzdrowienia 20-letniego pacjenta z zespołem ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) spowodowanej wirusowym zakażeniem dróg oddechowych (Fowler 2017).


  • N-acetylocysteina (NAC). N-acetylocysteina (NAC) jest pochodną aminokwasu o właściwościach mukolitycznych często stosowaną w przypadku chorób układu oddechowego (Blasi 2016; Kalyuzhin 2018; Samuni 2013). Metaanaliza opublikowana w 2017 roku wykazała, że leczenie NAC doprowadziło do skrócenia czasu pobytu na oddziale intensywnej terapii (OIOM) w porównaniu z kontrolą wśród pacjentów z ARDS (Zhang 2017). W obecnej pandemii COVID-19, niektóre chińskie instytucje stosują NAC jako część standardowego postępowania z pacjentami w warunkach szpitalnych (Wu 2020). Konieczne są jednak dalsze badania kliniczne, aby konkretnie ocenić wpływ NAC na stan zdrowia pacjentów z COVID-19. Niektórzy naukowcy sugerują, że NAC może być cennym środkiem terapeutycznym w COVID-19 ze względu jego silne właściwości przeciwutleniające i mukolityczne (McCarty 2020).

  • Laktoferyna. Laktoferyna jest glikoproteiną zaangażowaną w odpowiedź immunologiczną (Baveye 1999). Znajduje się ona w płynach ustrojowych i wydzielinach gruczołów. Najwięcej laktoferyny występuje w mleku (ludzkim i krowim). Laktoferyna ma dobrze udokumentowane właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze (Malaczewska 2019; Wakabayashi 2014; Ishikawa 2013). Poprzez aktywację antywirusowego interferonu cytokin (IFN) -α / β i zwiększenie aktywności komórek naturalnych zabójców (NK) i odpowiedzi cytokin Th1- laktoferyna wykazuje działanie  przeciwwirusowe (Wakabayashi 2014).  Niektóre badania sugerują, że podawanie laktoferyny może zmniejszyć częstość występowania i nasilenie wirusowych zakażeń dróg oddechowych, takich jak przeziębienie czy grypa (Vitetta 2013; Wakabayashi 2014).

  • W 2005 roku naukowcy wykazali, że gen kodujący laktoferynę był silnie podwyższony u pacjentów dotkniętych epidemią SARS, która pojawiła się w roku 2003, sugerując tym samym, że odgrywa on istotną rolę we wrodzonej odpowiedzi immunologicznej na zakażenie (Reghunathan 2005). Dalsze badanie wykazało, że laktoferyna zapobiegała przedostawaniu się koronawirusa SARS do komórek gospodarza (Lang 2011). Żadne nowe dane, bezpośrednio łączące laktoferynę ze stanem zdrowia pacjentów z COVID-19 nie zostały opublikowane do 10 marca 2020 roku.

  • Selen. Selen jest silnym antyoksydantem, działa przeciwzapalnie i przeciwwirusowo, a jego niedobór wiąże się ze zwiększoną podatnością na infekcje wirusowe (Wrobel 2016). U pacjentów z wirusem HIV, niedobór selenu jest skorelowany ze zwiększoną śmiertelnością. U pacjentów takich zaobserwowano, że suplementacja selenu spowalnia postęp zaburzeń odporności i zmniejszała liczbę przyjęć do szpitali (Wrobel 2016; Muzembo 2019). Niektórzy naukowcy sugerują, że brak selenu w glebach regionalnych mógł przyczynić się do wybuchu SARS w 2003 r. (Harthill 2011).

  • Probiotyki. Coraz więcej dowodów wykazuje, że suplementy probiotyczne z gatunkami Bifidobacterium i Lactobacillus mogą zwiększać odporność organizmu na wirusy a także ograniczać występowanie, nasilenie i czas trwania infekcji wirusowych dróg oddechowych, takich jak grypa (Lenoir-


  • Galusan epigalokatechiny (EGCG). EGCG to polifenol występujący w zielonej herbacie. Ze względu na swoje szerokie działanie przeciwwirusowe EGCG zaproponowano jako obiecujący środek dla zapobiegania i leczenia infekcji wirusowych, takich jak SARS i MERS (Kaihatsu 2018; Hsu 2015).


Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.

“Common Human Coronaviruses.” U. S. Centers for Disease Control. 13 Feb 2020. www.cdc.gov/coronavirus/general-information.html

 “Coronavirus.” World Health Organization. 2020. https://www.who.int/health-topics/coronavirus

Agostini ML, Andres EL, Sims AC, Graham RL, Sheahan TP, Lu X, . . . Denison MR. Coronavirus Susceptibility to the Antiviral Remdesivir (GS-5734) Is Mediated by the Viral Polymerase and the Proofreading Exoribonuclease. mBio. 2018;9(2):e00221-00218.

Alfaraj, S. H., Al-Tawfiq, J. A., Assiri, A. Y., Alzahrani, N. A., Alanazi, A. A., & Memish, Z. A. (2019). Clinical predictors of mortality of Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV) infection: A cohort study. Travel medicine and infectious disease, 29, 48-50. doi:10.1016/j.tmaid.2019.03.004

Azhar EI, Hui DSC, Memish ZA, Drosten C, Zumla A. The Middle East Respiratory Syndrome (MERS). Infect Dis Clin North Am. 2019;33(4):891-905.

Baveye S, Elass E, Mazurier J, Spik G, Legrand D. Lactoferrin: a multifunctional glycoprotein involved in the modulation of the inflammatory process. Clinical chemistry and laboratory medicine: CCLM/FESCC. Mar 1999;37(3):281-286.

Blanco N, Eisenberg MC, Stillwell T, Foxman B. What Transmission Precautions Best Control Influenza Spread in a Hospital? Am J Epidemiol. 2016;183(11):1045-1054.

Baasi, F., Page, C., Rossolini, G. M., Pallecchi, L., Matera, M. G., Rogliani, P., & Cazzola, M. (2016). The effect of N-acetylcysteine on biofilms: Implications for the treatment of respiratory tract infections. Respiratory medicine, 117, 190-197. doi:10.1016/j.rmed.2016.06.015

Brown AJ, Won JJ, Graham RL, Dinnon KH, 3rd, Sims AC, Feng JY, . . . Sheahan TP. Broad spectrum antiviral remdesivir inhibits human endemic and zoonotic deltacoronaviruses with a highly divergent RNA dependent RNA polymerase. Antiviral research. 2019;169:104541-104541.

Cao, B., Wang, Y., Wen, D., Liu, W., Wang, J., Fan, G., . . . Wang, C. (2020). A Trial of Lopinavir–Ritonavir in Adults Hospitalized with Severe Covid-19. New England Journal of Medicine. doi:10.1056/NEJMoa2001282

CDC. Center for Disease Control and Prevention. Travelers’ Health: China Traveler View. Available at https://wwwnc.cdc.gov/travel/destinations/traveler/none/china. Last updated 01/27/2020c. Accessed 01/30/2020.

CDC. Centers for Disease Control and Prevention. 2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV), Wuhan, China. Available at https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/summary.html. Last undated January 28, 2020b. Accessed January 29, 2020.

CDC. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Situation Summary https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/summary.html. 02/26/2020a.

CDC. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Prevention & Treatment. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/prevention-treatment.html. 03/02/2020d.

CDC. Preventing COVID-19 Spread in Communities. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/community/index.html. Last updated 3/10/2020e.

Chen Y, Liu Q, Guo D. Emerging coronaviruses: genome structure, replication, and pathogenesis. J Med Virol. 2020.

Chu CM, Cheng VC, Hung IF, et al. Role of lopinavir/ritonavir in the treatment of SARS: initial virological and clinical findings. Thorax. 2004;59(3):252-256.

ClinicalTrials.gov. (2020). Active clinical trials for COVID-19 and glucocorticoids. Retrieved from https://clinicaltrials.gov/ct2/results?cond=covid-19&term=glucocorticoids&cntry=&state=&city=&dist=

Corman VM, Muth D, Niemeyer D, Drosten C. Hosts and Sources of Endemic Human Coronaviruses. Adv Virus Res. 2018;100:163-188.

Cortegiani, A., Ingoglia, G., Ippolito, M., Giarratano, A., & Einav, S. (2020). A systematic review on the efficacy and safety of chloroquine for the treatment of COVID-19. J Crit Care. doi:10.1016/j.jcrc.2020.03.005

Dyall J, Gross R, Kindrachuk J, et al. Middle East Respiratory Syndrome and Severe Acute Respiratory Syndrome: Current Therapeutic Options and Potential Targets for Novel Therapies. Drugs. 2017;77(18):1935-1966.

EPA. United States Environmental Protection Agency. List N: Disinfectants for Use Against SARS-CoV-2 https://www.epa.gov/pesticide-registration/list-n-disinfectants-use-against-sars-cov-2 Accessed Mar. 6 2020.

Fauci AS, Lane HC, Redfield RR. Covid-19 — Navigating the Uncharted. New England Journal of Medicine. 2020.

Fowler Iii AA, Kim C, Lepler L, et al. Intravenous vitamin C as adjunctive therapy for enterovirus/rhinovirus induced acute respiratory distress syndrome. World J Crit Care Med. 2017;6(1):85-90.

Frieden J. (2020). FDA to Study Hydroxychloroquine for COVID-19. Retrieved from https://www.medpagetoday.com/infectiousdisease/covid19/85522

Gao J, Tian Z, Yang X. Breakthrough: Chloroquine phosphate has shown apparent efficacy in treatment of COVID-19 associated pneumonia in clinical studies. Bioscience trends. 2020:10.5582/bst.2020.01047.

Gorton HC, Jarvis K. The effectiveness of vitamin C in preventing and relieving the symptoms of virus-induced respiratory infections. J Manipulative Physiol Ther. 1999;22(8):530-533.

Hale C. Quest, LabCorp to launch nationwide coronavirus testing ahead of FDA review https://www.fiercebiotech.com/medtech/quest-diagnostics-to-launch-nationwide-coronavirus-testing-service-ahead-fda

Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?
Posted in: Odporność, Laktoferyna

Powiązane artykuły