1. Strona główna
  2. Home
  3. Blog
  4. Kwercetyna
  5. Kwercetyna chroni przed szkodliwym działaniem pestycydów

Kwercetyna chroni przed szkodliwym działaniem pestycydów

7166 Views Posted on: 2021-05-07
Posted by: Ireneusz Adamczyk

Quercetin Protects Against Pesticides’ Damaging EffectsPomimo, że pestycydy zabijają szkodniki, to stanowią również zagrożenie dla zdrowia ludzi.

U osób narażonych na działanie pestycydów a nie zabezpieczonych właściwie, występuje zwiększone ryzyko nowotworów, powikłań endokrynologicznych,  schorzeń układu oddechowego i niewydolności innych narządów.1

Najbardziej niepokojące są jednak wyniki badań wykazujące, że ekspozycja na pestycydy może zwiększać ryzyko chorób neurodegeneracyjnych.2-4

Liczne badania, (niektóre opublikowane w 2016 roku), wykazują, że flawonoid kwercetyna może hamować szkodliwe działanie pestycydów.

Pestycydy znajdują się w naszej żywności, powietrzu i wodzie. Pestycydy są tak powszechnie w naszym środowisku, że praktycznie cały czas jesteśmy narażeni na ich szkodliwe działanie.

W uprawie warzyw i owoców nie stosuje się już oprysku upraw pestycydami. Zamiast tego, pestycydy zmieszane są z nawozem i wchłaniane przez rośliny. Uniemożliwia to konsumentom zmywanie pozostałości pestycydów, ponieważ znajdują się one wewnątrz owoców i warzyw, które spożywamy.

Pomimo, że wszyscy jesteśmy narażeni na zagrożenia związane z pestycydami, to szczególnie zagrożone są dzieci, kobiety w ciąży, osoby chore i osoby starsze. Ekspozycja na pestycydy może powodować różne problemy zdrowotne, od trudności w uczeniu się po chorobę Parkinsona i nowotwory.3-6 W rolnictwie stosuje się wiele różnych rodzajów pestycydów. Dlatego też, niezależnie od tego jak bardzo dbamy o nasze zdrowie to i tak jesteśmy narażeni na szkodliwe działanie pestycydów. Nawet powszechnie stosowane chemikalia do trawników stanowią zagrożenie i mogą pozostawać w naszym organizmie przez dziesięciolecia.7,8

W badaniach w badaniach z udziałem zwierząt, kwercetyna9-11 - flawonoid występujący w niektórych owocach i warzywach - wykazuje korzystne działania chroniące przed szkodliwym wpływem pestycydów.12,13 Na szkodliwe działanie pestycydów będziemy narażeni tak długo, jak długo rolnicy będą je stosowali. Wstępne badania laboratoryjne wykazują jednak, że kwercetyna może w pewnym stopniu chronić nasze komórki przed tym szkodliwym działaniem.

Kwercetyna chroni przed szkodliwym działaniem pestycydów

W rozmaitych badaniach przeprowadzonych z udziałem szczurów wykazano, że kwercetyna zapewnia znaczną ochronę przed wieloma rodzajami pestycydów.

Badanie przeprowadzone w czerwcu 2016 roku i opublikowane w czasopiśmie Human & Experimental Toxicology wykazało, że kwercetyna ma działanie ochronne przed toksycznością wywołaną mieszaniną pestycydów fosforoorganicznych. Pestycydy fosforoorganiczne zostały pierwotnie opracowane jako biologiczne środki bojowe.

Agencja Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych wykazała, że pestycydy fosforoorganiczne są niebezpieczne nie tylko dla ludzi, ale także dla pszczół i dzikich zwierząt14. Wykazano, że kwercetyna może chronić przed toksycznością pestycydów fosforoorganicznych w następujący sposób:13

  • Utrzymywanie prawidłowego metabolizmu energii, kwasów tłuszczowych i hormonów płciowych
  • Hamowanie stresu oksydacyjnego
  • Ochrona DNA przed uszkodzeniami
  • Utrzymanie prawidłowych funkcji nerek i wątroby

Pomimo, że nie ma sposobu leczenia zatrucia parakwatem, to trwają badania nad zdolnością kwercetyny do minimalizowania stresu oksydacyjnego. Kwercetyna ma zdolność "wymiatania" wolnych rodników i ta jej właściwość może stanowić rodzaj terapii przy zatruciu parakwatem.15

W badaniu przeprowadzonym w roku 2016, naukowcy wykazali, że kwercetyna chroni komórki przed stresem oksydacyjnym i śmiercią komórkową spowodowaną innym pestycydem fosforoorganicznym - dichlorfosem. W komórkach laboratoryjnych narażonych na działanie dichlorfosu, wstępne zastosowanie kwercetyny znacznie zmniejszyło śmierć komórek spowodowaną działaniem tego pestycydu. Kwercetyna hamowała także wytwarzanie ROS (reaktywne formy tlenu), zmniejszała poziomy dialdehydu malonowego (marker utleniania) oraz modulowała aktywność dwóch głównych przeciwutleniaczy (katalazy i dysmutazy ponadtlenkowej).16

W przeprowadzonym również w roku 2016 badaniu z udziałem szczurów uzyskano bardzo podobne wyniki. Parametry określające negatywne skutki zdrowotne działania  mieszaniny pestycydów uległy złagodzeniu, kiedy podczas ich zastosowania jednocześnie zastosowano też kwercetynę.17

Wraz ze starzeniem się populacji, naukowcy w coraz większym stopniu koncentrują się na potencjalnie niszczącym mózg działaniu pestycydów.

CO MUSISZ WIEDZIEĆ: kwercetyna kontra pestycydy
  • Quercetin vs. PesticidesPomimo, że pestycydy przeznaczone są do zabijania szkodników, to mogą one również działać szkodliwie na zdrowie ludzi.
  • Nadmierna lub długotrwała ekspozycja na działanie pestycydów powoduje nowotwory, powikłania endokrynologiczne, bezpłodność, choroby układu oddechowego, niewydolność wielu narządów, wady wrodzone, zmiany nastroju oraz chorobę Alzheimera.
  • Wśród flawonoidów wytwarzanych przez rośliny w celu ochrony przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi dominuje silnie działająca kwercetyna. Kwercetyna zapewnia podobną ochronę także ludziom.
  • Zgromadzone dowody naukowe wykazują, że kwercetyna chroni przed wieloma szkodliwymi skutkami pestycydów.

Pestycydy powiązane z chorobą Alzheimera

Pesticides Linked to Alzheimer’s Disease

Około 5,4 miliona Amerykanów cierpi na chorobę Alzheimera18. Alzheimer jest szóstą najczęstszą przyczyną zgonów w Stanach Zjednoczonych.19 Po 65. roku życia ryzyko choroby Alzheimera lub demencji naczyniowej co pięć lat ulega podwojeniu.20

Pacjenci z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium są zwykle niespokojni i doskonale zdają sobie sprawę, że coś jest nie tak. Pamięć krótkotrwała jest słaba, a pacjenci mają trudności ze znalezieniem zwykłych słów. Depresja paraliżująca pojawia się wraz ze świadomością, że zaobserwowane zmiany są nieodwracalne.

Wiele badań nad chorobą Alzheimera dotyczyło znalezienia genów odpowiedzialnych za zwiększoną podatność na to schorzenie. Problem polega na tym, że wiele innych czynników  również wpływa na pojawienie się choroby Alzheimera. Do czynników tych zaliczyć można przewlekłe infekcje, obniżający się poziom hormonów, stany zapalne, dysfunkcje mitochondriów, stres oksydacyjny oraz toksyczne chemikalia.21-26 Wśród tej ostatniej grupy znajduje się ponad 1000 substancji chemicznych, zawierających pestycydy, których to użycie od roku 1945 wzrosło aż pięciokrotnie.27

Ostatnie badania łączą chroniczne narażenie na pestycydy ze zwiększoną częstością występowania demencji, w tym choroby Alzheimera.28 Wykazano, że pestycydy fosforoorganiczne prowadzą do zaburzeń mikrotubul i hiperfosforylacji tau - cecha charakterystyczna choroby Alzheimera. (Fosforylacja to dodanie grupy fosforanowej do cząsteczki, która włącza lub wyłącza enzym białkowy, zmieniając jego aktywność). Ten mechanizm działania sugeruje, że na poziomie komórkowym i molekularnym pestycydy fosforoorganiczne mogą przynajmniej częściowo odpowiadać za neurodegenerację występującą przy chorobie Alzheimera.28

Ostatnio przeprowadzane badania naukowe wykazują związek przewlekłego narażenia na pestycydy ze zwiększoną częstością występowania demencji, a także Alzheimera.

Naukowcy oceniający 86 pacjentów z chorobą Alzheimera i 79 osób z grupy kontrolnej zaobserwowali, że poziomy dichlorodifenylodichloroetylenu (DDE) - metabolitu pestycydu dichlorodifenylotrichloroetanu (DDT) - w surowicy były aż 3,8 raza wyższe u pacjentów z chorobą Alzheimera.29

Pomimo, że w USA w roku 1972 zakazano stosowania DDT, to jednak ludzie nadal mają kontakt z DDT poprzez importowaną żywność lub mieszkając w pobliżu pól uprawnych, na których wcześniej rozpylano DDT, czy też w pobliżu terenów przemysłowych, gdzie producenci porzucali produkty zawierające DDT.30-33

Ekspozycja na pestycyd beta-heksachlorocykloheksan (beta-HCH) była wykrywalna u 76% pacjentów z chorobą Parkinsona w porównaniu z 40% osób bez tej choroby. Na podstawie poziomu tego pestycydu w surowicy naukowcy mogli przewidzieć rozpoznanie choroby Parkinsona z dużą dozą pewności.34

CO MUSISZ WIEDZIEĆ: ZAGROŻENIE CHOROBĄ ALZHEIMERA U TWOICH BISKICH. JAK TEMU ZARADZIĆ

Myśląc o pestycydach, większość ludzi skupia się na ponad 1000 chemikaliach używanych obecnie w rolnictwie. Ale z tych 1000 substancji chemicznych utworzono ponad 20 000 produktów - z czego jedna piąta jest przeznaczona do zastosowań nierolniczych - w domach, ogrodach, szkołach, placach zabaw, biurach, polach golfowych i szpitalach. Tak więc mikroskopijne ślady pestycydów łatwo trafiają do domów. Badania wykazują, że wykrywalne poziomy tych związków można znaleźć u wielu ludzi, nawet u noworodków.27

Podobnie jak w przypadku szkodników, pestycydy mogą wpływać na ludzki układ nerwowy. Do najpopularniej stosowanych pestycydów zaliczamy:51

  • Pestycydy fosforoorganiczne - trucizna synaptyczna, która uszkadza połączenie między dwiema komórkami nerwowymi,
  • Karbaminiany - trucizna synaptyczna,
  • Pyretroidy - trucizna aksoniczna, która uszkadza aksony odprowadzające impulsy z komórki,
  • Awermektyny - trucizna aksoniczna,
  • Imidaklopryd - trucizna synaptyczna i
  • Fipronil - trucizna aksoniczna.

Wykazano, że kwercetyna hamuje uszkodzenia powodowane przez pestycydy poprzez utrzymanie energii, metabolizmu kwasów tłuszczowych i hormonów płciowych, hamowanie stresu oksydacyjnego, ochronę DNA przed uszkodzeniami oraz chroniąc prawidłowe funkcje nerek i wątroby.13

Ponadto wyniki badań wykazują, że kwercetyna odpowiada za poprawę zdrowia układu krążenia, zmniejszenie ryzyka nowotworów, łagodzenie reakcji alergicznych i zwiększoną odporność na infekcje po intensywnym wysiłku fizycznym.52 Niedawno opublikowane badanie wykazało, że kwercetyna wzmacnia przywoływanie pamięci we wczesnym stadium choroby Alzheimera zarówno w mysim modelu jak i u ludzi.53

Kwercetyna - kompleksowa ochrona mózgu

Quercetin’s Broad Brain-Protective EffectsNarażenie na pestycydy może skutkować szeregiem bardzo subtelnych objawów neurologicznych, które nie są powszechnie rozpoznawane przez środowisko medyczne, jednak wraz z upływem czasu, mogą przynieść katastrofalne skutki. Objawy te obejmują utratę pamięci, słabą koordynację, zmniejszoną szybkość reakcji na bodźce, pogorszenie widzenia, zmienione lub niekontrolowane nastroje czy inne zachowania oraz upośledzone zdolności motoryczne.35

Ogrom nagromadzonych dowodów naukowych wykazuje, że kwercetyna jest silnym neuroprotekcyjnym składnikiem odżywczym.

Kwercetyna chroni komórki mózgowe przed ekscytotoksycznością - uszkodzeniami powodowanymi przez powtarzające się pobudzające impulsy elektryczne obserwowane w chorobie Alzheimera i innych chorobach neurodegeneracyjnych.36-39 Silne mechanizmy przeciwutleniające kwercetyny zmniejszają toksyczność białek beta-amyloidu, które gromadzą się w mózgu, ostatecznie powodując utratę pamięci i demencję.40,41 Stwierdzono również, że kwercetyna zapobiega śmierci komórek mózgowych w zwierzęcych modelach choroby Parkinsona.42

Stres oksydacyjny i przewlekłe stany zapalne mózgu ostatecznie powodują zmiany, które mogą prowadzić do neurodegeneracji.

Mózg ma potężny system obrony przed wolnymi rodnikami. System ten wzmacnia ochronę komórek dzięki glutationowi, a także zapobiega śmierci komórek mózgowych. Stwierdzono, że ta naturalna tarcza obronna mózgu aktywowana jest przez kwercetynę. Kwercetyna zwiększa również ekspresję ochronnej paraoksonazy 2 (PON2) w mózgu, która "wymiata" wolne rodniki. Wolne rodniki uszkadzają błony mitochondrialne i powodują utratę ich potencjału elektrycznego.44,45

Stres oksydacyjny i przewlekłe stany zapalne mózgu ostatecznie powodują zmiany, które mogą prowadzić do neurodegeneracji.46 Kwercetyna pomaga zachować prawidłowe funkcje komórek mózgowych, ograniczając śmierć komórek która jest przyczyną chorób neurodegeneracyjnych.47

Nie wszystkie "wymiatacze" wolnych rodników zapewniają taką samą obronę przed stresem oksydacyjnym jak kwercetyna. Stres oksydacyjny powiązany jest natomiast z chorobą Alzheimera. W jednym z badań, wyizolowane komórki mózgowe szczurów zostały wystawione na działanie kwercetyny lub witaminy C, a następnie nadtlenku wodoru, który powoduje uszkodzenie komórek takie jak to, występujące w chorobie Alzheimera. Komórki mózgowe poddane działaniu kwercetyny wykazały znacznie mniejsze uszkodzenia błon komórkowych.48

Silne neuroprotekcyjne działanie kwercetyny

Quercetin’s Potent NeuroprotectionPoza stymulacją obronnych komórek w walce ze stresem oksydacyjnym, kwercetyna aktywuje także sirtuiny (SIRT1) i wywołuje autofagię (usuwanie odpadów komórkowych). Oba te mechanizmy działają neuroprotekcyjnie.49

W tym samym badaniu wykazano, że neurotoksyczność kilku czynników toksycznych, w tym polichlorowanych bifenyli, MPTP (1-metylo-4-fenylo-1,2,3,6-tetrahydropirydyna) - i insektycydu endosulfanu - została zmniejszona przez kwercetynę zastosowaną in vivo. Wykazano, że „… kwercetyna łagodzi patologię choroby Alzheimera i związane z nią deficyty poznawcze u myszy w zaawansowanym wieku i z chorobą Alzheimera”.49

Wykazano, że kwercetyna chroni mitochondria mózgu przed endosulfanem. Ten pestycyd wywołuje stres oksydacyjny w mitochondriach mózgu poprzez znaczne obniżenie poziomu katalazy, dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) i glutationu. U szczurów pestycyd ten spowodował obrzęk mitochondriów i wyższy poziom markera stresu oksydacyjnego - malonodialdehydu.50

Wykazano, że wstępne leczenie kwercetyną chroni mitochondria mózgu przed stresem oksydacyjnym, peroksydacją lipidów i obrzękiem mitochondriów zwykle wywoływanym przez endosulfan. Aktywność naturalnych układów enzymatycznych i zawartość glutationu oraz dialdehydu malonowego w mitochondriach zostały przywrócone do zdrowego poziomu. Autor badania podsumował:

“Tak więc, pomimo że endosulfan może mieć działanie neurotoksyczne w mózgach szczurów, to można temu zapobiegać stosując kwercetynę.”50

Podsumowanie

Związki pestycydów mogą zwiększać ryzyko chorób związanych ze starzeniem się, w tym chorób neurodegeneracyjnych.

Rośliny w naturalny sposób wytwarzają cząsteczki zwane flawonoidami. Flawonoidy zapewniają roślinom ochronę przed szeregiem czynników szkodliwych również przed toksynami chemicznymi.

Nowe i wciąż gromadzone dowody naukowe wskazują, że kwercetyna roślinna zapewnia ochronę - dla ciała i umysłu - przed wieloma patologicznymi skutkami związanymi z narażeniem na pestycydy.

Typowa dzienna dawka kwercetyny wynosi 150-400 mg. Kwercetyna często dodawana jest do suplementów zawierających resweratrol, ponieważ kwercetyna i resweratrol działają synergistycznie.

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.

  1. Available at: http://www.nursingdegree.net/blog/926/8-possible-side-effects-of-pesticides/. Accessed October 10, 2016.
  2. Hayden KM, Norton MC, Darcey D, et al. Occupational exposure to pesticides increases the risk of incident AD: the Cache County study. Neurology. 2010;74(19):1524-30.
  3. Ascherio A, Chen H, Weisskopf MG, et al. Pesticide exposure and risk for Parkinson’s disease. Ann Neurol. 2006;60(2):197-203.
  4. Allen MT, Levy LS. Parkinson’s disease and pesticide exposure--a new assessment. Crit Rev Toxicol. 2013;43(6):515-34.
  5. Jurewicz J, Hanke W. Exposure to pesticides and childhood cancer risk: has there been any progress in epidemiological studies? Int J Occup Med Environ Health. 2006;19(3):152-69.
  6. Lerro CC, Koutros S, Andreotti G, et al. Organophosphate insecticide use and cancer incidence among spouses of pesticide applicators in the Agricultural Health Study. Occup Environ Med. 2015;72(10):736-44.
  7. Available at: http://www.cbsnews.com/news/lawn-chemicals-can-stay-in-human-body-for-years-even-decades/. Accessed October 10, 2016.
  8. Available at: http://beyondpesticides.org/resources/pesticide-induced-diseases-database/body-burden. Accessed October 14, 2016.
  9. Belinha I, Amorim MA, Rodrigues P, et al. Quercetin increases oxidative stress resistance and longevity in Saccharomyces cerevisiae. J Agric Food Chem. 2007;55(6):2446-51.
  10. Boots AW, Haenen GR, Bast A. Health effects of quercetin: from antioxidant to nutraceutical. Eur J Pharmacol. 2008;585(2-3):325-37.
  11. Kelly GS. Quercetin. Altern Med Rev. 1998;3(2):140-3.
  12. Li S, Cao C, Shi H, et al. Effect of quercetin against mixture of four organophosphate pesticides induced nephrotoxicity in rats. Xenobiotica. 2016;46(3):225-33.
  13. Qi L, Cao C, Hu L, et al. Metabonomic analysis of the protective effect of quercetin on the toxicity induced by mixture of organophosphate pesticides in rat urine. Hum Exp Toxicol. 2016.
  14. Available at: https://www.epa.gov/mosquitocontrol/naled-mosquito-control##2. Accessed October 14, 2016.
  15. Blanco-Ayala T, Anderica-Romero AC, Pedraza-Chaverri J. New insights into antioxidant strategies against paraquat toxicity. Free Radic Res. 2014;48(6):623-40.
  16. Ben Salem I, Boussabbeh M, Graiet I, et al. Quercetin protects HCT116 cells from Dichlorvos-induced oxidative stress and apoptosis. Cell Stress Chaperones. 2016;21(1):179-86.
  17. Cao C, Zeng Y, Shi H, et al. Metabonomic analysis of quercetin against the toxicity of chronic exposure to a mixture of four organophosphate pesticides in rat plasma. Xenobiotica. 2016;46(9):805-15.
  18. Available at: http://www.alz.org/facts/. Accessed October 10, 2016.
  19. Available at: http://www.actionalz.org/sixth_leading_cause.asp. Accessed October 10, 2016.
  20. Available at: http://www.alz.org/research/science/alzheimers_disease_causes.asp. Accessed October 10, 2016.
  21. Bibi F, Yasir M, Sohrab SS, et al. Link between chronic bacterial inflammation and Alzheimer disease. CNS Neurol Disord Drug Targets. 2014;13(7):1140-7.
  22. Chen X, Stern D, Yan SD. Mitochondrial dysfunction and Alzheimer’s disease. Curr Alzheimer Res. 2006;3(5):515-20.
  23. Tuppo EE, Arias HR. The role of inflammation in Alzheimer’s disease. Int J Biochem Cell Biol. 2005;37(2):289-305.
  24. Perry G, Cash AD, Smith MA. Alzheimer Disease and Oxidative Stress. J Biomed Biotechnol. 2002;2(3):120-3.
  25. Yegambaram M, Manivannan B, Beach TG, et al. Role of environmental contaminants in the etiology of Alzheimer’s disease: a review. Curr Alzheimer Res. 2015;12(2):116-46.
  26. Janicki SC, Schupf N. Hormonal influences on cognition and risk for Alzheimer’s disease. Curr Neurol Neurosci Rep. 2010;10(5):359-66.
  27. Available at: https://www.thenation.com/article/warning-signs-how-pesticides-harm-young-brain/. Accessed October 10, 2016.
  28. Zaganas I, Kapetanaki S, Mastorodemos V, et al. Linking pesticide exposure and dementia: what is the evidence? Toxicology. 2013;307:3-11.
  29. Richardson JR, Roy A, Shalat SL, et al. Elevated serum pesticide levels and risk for Alzheimer disease. JAMA Neurol. 2014;71(3):284-90.
  30. Available at: https://www.atsdr.cdc.gov/phs/phs.asp?id=79&tid=20. Accessed October 10, 2016.
  31. Available at: http://npic.orst.edu/factsheets/ddtgen.pdf. Accessed October 10, 2016.
  32. Available at: https://www.scientificamerican.com/article/the-mystery-of-the-vanishing-ddt-in-the-ocean-near-los-angeles/. Accessed October 10, 2016.
  33. Available at: http://articles.latimes.com/1986-04-24/local/me-1693_1_ddt-concentrations. Accessed October 10, 2016.
  34. Richardson JR, Shalat SL, Buckley B, et al. Elevated serum pesticide levels and risk of Parkinson disease. Arch Neurol. 2009;66(7):870-5. Available at: http://www.toxipedia.org/display/toxipedia/Effects+of+Pesticides+on+Human+Health. Accessed October 10, 2016.
  35. Hynd MR, Scott HL, Dodd PR. Glutamate-mediated excitotoxicity and neurodegeneration in Alzheimer’s disease. Neurochem Int. 2004;45(5):583-95.
  36. Dong XX, Wang Y, Qin ZH. Molecular mechanisms of excitotoxicity and their relevance to pathogenesis of neurodegenerative diseases. Acta Pharmacol Sin. 2009;30(4):379-87.
  37. Silva B, Oliveira PJ, Dias A, et al. Quercetin, kaempferol and biapigenin from Hypericum perforatum are neuroprotective against excitotoxic insults. Neurotox Res. 2008;13(3-4):265-79.
  38. Yang EJ, Kim GS, Kim JA, et al. Protective effects of onion-derived quercetin on glutamate-mediated hippocampal neuronal cell death. Pharmacogn Mag. 2013;9(36):302-8.
  39. Shi C, Zhao L, Zhu B, et al. Protective effects of Ginkgo biloba extract (EGb761) and its constituents quercetin and ginkgolide B against beta-amyloid peptide-induced toxicity in SH-SY5Y cells. Chem Biol Interact. 2009;181(1):115-23.
  40. Li Y, Zhou S, Li J, et al. Quercetin protects human brain microvascular endothelial cells from fibrillar beta-amyloid1-40-induced toxicity. Acta Pharm Sin B. 2015;5(1):47-54.
  41. Karuppagounder SS, Madathil SK, Pandey M, et al. Quercetin up-regulates mitochondrial complex-I activity to protect against programmed cell death in rotenone model of Parkinson’s disease in rats. Neuroscience. 2013;236:136-48.
  42. Arredondo F, Echeverry C, Abin-Carriquiry JA, et al. After cellular internalization, quercetin causes Nrf2 nuclear translocation, increases glutathione levels, and prevents neuronal death against an oxidative insult. Free Radic Biol Med. 2010;49(5):738-47.
  43. Costa LG, de Laat R, Dao K, et al. Paraoxonase-2 (PON2) in brain and its potential role in neuroprotection. Neurotoxicology. 2014;43:3-9.
  44. Costa LG, Tait L, de Laat R, et al. Modulation of paraoxonase 2 (PON2) in mouse brain by the polyphenol quercetin: a mechanism of neuroprotection? Neurochem Res.2013;38(9):1809-18.
  45. Wenk GL, McGann-Gramling K, Hauss-Wegrzyniak B, et al. Attenuation of chronic neuroinflammation by a nitric oxide-releasing derivative of the antioxidant ferulic acid. J Neurochem. 2004;89(2):484-93.
  46. Bournival J, Plouffe M, Renaud J, et al. Quercetin and sesamin protect dopaminergic cells from MPP+-induced neuroinflammation in a microglial (N9)-neuronal (PC12) coculture system. Oxid Med Cell Longev. 2012;2012:921941.
  47. Heo HJ, Lee CY. Protective effects of quercetin and vitamin C against oxidative stress-induced neurodegeneration. J Agric Food Chem. 2004;52(25):7514-7.
  48. Costa LG, Garrick JM, Roque PJ, et al. Mechanisms of Neuroprotection by Quercetin: Counteracting Oxidative Stress and More. Oxid Med Cell Longev. 2016;2016:2986796.
  49. Lakroun Z, Kebieche M, Lahouel A, et al. Oxidative stress and brain mitochondria swelling induced by endosulfan and protective role of quercetin in rat. Environ Sci Pollut Res Int. 2015;22(10):7776-81. Available at: http://hillsborough.ifas.ufl.edu/prohort/files/pdf/publications/HC-HowInsecticidesWork.PDF. Accessed October 11, 2016.
  50. Bischoff SC. Quercetin: potentials in the prevention and therapy of disease. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008;11(6):733-40.
  51. Nakagawa T, Itoh M, Ohta K, et al. Improvement of memory recall by quercetin in rodent contextual fear conditioning and human early-stage Alzheimer’s disease patients. Neuroreport. 2016;27(9):671-6.
Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?
Posted in: Kwercetyna, Mózg, pamięć i koncentracja, Odporność, Antyoksydanty, Senolityki

Powiązane artykuły