Zielona herbata

Zielona herbata - naturalne wsparcie zdrowej kontroli wagi

Ilość badań naukowych nad zdrowotnymi korzyściami zielonej herbaty powiększa się w geometryczny sposób, a tylko w ciągu ostatnich pięciu lat opublikowano ponad 1500 artykułów w prestiżowych czasopismach.

Właściwości lecznicze herbaty są znane od ponad 1000 lat. Jedną z jej ostatnio odkrytych zdolności jest wspomaganie zarządzania wagą poprzez zwiększanie metabolizmu i pomoc w spalaniu tłuszczu. Obecnie blisko dwie trzecie amerykańskiej populacji ma nadwagę bądź jest otyła — będąc w ten sposób w grupie o zwiększonym ryzyku powstania zespołu metabolicznego, chorób serca, nowotworu i innych zagrażających życiu schorzeń — efektywne strategie kontroli wagi stają się zatem sprawą życia i śmierci.

Oprócz pomocy w zachowaniu zdrowej wagi i prawidłowej budowy ciała, zielona herbata może zapobiec licznym chorobom, od zaćmy do zaburzeń autoimmunologicznych, które dotykają starzejących się ludzi. Wspierające zdrowie właściwości zielonej herbaty zostały nawet uznane przez FDA (amerykańska agencja do spraw żywności i leków), która ostatnio zaakceptowała pierwszy lek na receptę, pochodzący z zielonej herbaty.

W tym artykule, przedstawiamy ważne badania popierające rolę zielonej herbaty we wspomaganiu osiągnięcia i utrzymania zdrowej wagi ciała oraz niezliczone studia świadczące o szerokim spektrum zdolności utrzymywania optymalnego zdrowia i dobrego samopoczucia.

Zielona herbata wspomaga utrzymanie zdrowej masy i prawidłowej budowy ciała

Zagrażająca Ameryce epidemia otyłości ponagliła naukowców, by poszukali nowych czynników, które wspierają zdrową wagę i budowę ciała. Niektóre ostre pokarmy i ziołowe napoje były od dawna stosowane jako narzędzia zarządzania wagą, z powodu ich domniemanych zdolności wspomagania termogenezy czy wywoływania uczucia sytości. Naukowcy oświadczyli, że czynniki — takie jak imbir i czarny pieprz — mogą pomóc zapobiec nadmiernemu przyrostowi wagi i otyłości dzięki tym mechanizmom.[1]

Podczas minionej dekady szczególną uwagę naukowców zwróciła rola zielonej herbaty we wspomaganiu zdrowego zarządzania wagą. Właściwości te zostały obszernie zbadane na komórkach zwierzęcych i ludzkich.

Odkryto także, że zielona herbata zwiększa utlenianie tłuszczu (rozkład). Badania przeprowadzone na ludziach wykazują, że jej konsumpcja wiąże się ze zmniejszeniem masy ciała i tkanki tłuszczowej.[2]

Zielona herbata wspomaga termogenezę

Wcześniejsze badania sugerowały, że kofeina zawarta w zielonej herbacie mogła być odpowiedzialna za jej działania związane z termogenezą. Późniejsze próby pokazały jednak, że te właściwości są zbyt silne, by móc przypisać je tylko kofeinie. W efekcie naukowcy oświadczyli, że polifenole zielonej herbaty mogą pracować w synergii z kofeiną, wspomagając termogenezę.[3]

Zgodnie z ostatnimi odkryciami, EGCG (3-galusan epikatechiny) może odgrywać ważną rolę we wspomaganiu termogenezy i zdrowej kontroli wagi. Naukowcy uważają, że EGCG działa poprzez hamowanie katecholo-O-metylotransferazy, enzymu, który degraduje noradrenalinę. Produkowany przez gruczoł nadnerczy w odpowiedzi na stres, hormon noradrenaliny zwiększa tempo metabolizmu, które ma prawdopodobnie wpływ na termogenezę.[4]

Zielona herbata hamuje trawienie tłuszczów i ich absorpcję

Kilka lat temu, naukowcy sugerowali możliwe istnienie mechanizmu, dzięki któremu zielona herbata może chronić przed zbędnymi kilogramami. W laboratorium naukowcy odkryli, że ekstrakt z zielonej herbaty hamuje lipazy - enzymy żołądka i trzustki - trawiące tłuszcze. Dzięki temu, zielona herbata pozwala uniknąć w ten sposób kilka niebezpieczeństw wynikających z konsumpcji dodatkowych, tłustych kalorii.[5]

Ostanie wyniki badań, przeprowadzonych na ludziach, popierają wcześniejsze odkrycia. W próbie opublikowanej w ubiegłym roku w European Journal of Clinical Nutrition, pracownicy naukowi odkryli, że wzbogacona polifenolami herbata oolong (odmiana częściowo sfermentowanej zielonej herbaty), wspiera wydalanie lipidów, pochodzących z konsumpcji tłustych pokarmów. W dobrze przygotowanym badaniu, 12 zdrowych, dorosłych osób, spożywało duże ilości tłuszczu zawarte w chipsach ziemniaczanych dwa razy dziennie, wraz z napojem placebo, bądź bogatą w polifenole herbatą trzy razy dziennie. Konsumpcja herbaty prowadziła do zwiększonego wydalania kałowego dietetycznych tłuszczy, sugerując, że polifenole herbaty chronią przed niebezpieczeństwami nadmiernej, dietetycznej absorpcji tłuszczu.[6] Bazując na tej próbie, rozsądnie jest zatem stosować dwie, silnie działające kapsułki zielonej herbaty lub pić kilka filiżanek tego napoju przy konsumpcji tłustych posiłków.

Zielona herbata: potężne źródło wspierających zdrowie polifenoli

Przez tysiące lat zielona herbata była używana w tradycyjnej, chińskiej i indyjskiej medycynie, jako środek pobudzający, moczopędny (wspomagający wydalanie uryny), działający ściągająco (kontrolujący krwawienie i wspomagający leczenie ran), jak również wspierający zdrowie serca. Inne, mniej powszechne doniesienia na temat właściwości tradycyjnie stosowanej zielonej herbaty dodają do tego: regulację ciśnienia krwi, pomoc w trawieniu i poprawę bystrości umysłu.[7]

Obecnie, setki milionów ludzi na całym świecie pije zieloną herbatę. Spośród wielu możliwych jej rodzajów — czarnej, zielonej, czerwonej i białej herbaty — większość dowodów sugeruje, że najzdrowszym wyborem jest zielona herbata, z powodu jej wysokiej koncentracji potężnych przeciwutleniaczy.

Korzystne polifenole stanowią średnio 30-40% zielonej herbaty, w porównaniu z tylko 3-10% w czarnej herbacie. Polifenole zawarte w herbatach klasyfikuje się jako katechiny. Z pośród sześciu katechin, najaktywniejszym jest 3-galusan epikatechiny - EGCG.[8]

Katechiny zielonej herbaty "zmiatają" wolne rodniki, przywracając zdrowie komórkom i redukując stany zapalne. Ponieważ stany zapalne stanowią podstawę dla tak wielu związanych z wiekiem dolegliwości, zielona herbata może mieć niezliczone zastosowania w zapobieganiu chorobom.[9] Odkrycia w badaniach, przeprowadzonych na zwierzętach sugerują, że polifenole zielonej herbaty wspomagają naprawę uszkodzonego DNA, które może prowadzić do powstania nowotworu. Na szczęście, czynniki ochronne, takie jak zielona herbata, mogą odegrać ważną rolę w zapobieganiu powstaniu nowotworu.[10]

Zielona herbata wspomaga spalanie tłuszczów oraz wspiera zdrową wagę ciała

Wyniki badań, przeprowadzonych na zwierzętach, potwierdzają zdolności zielonej herbaty, do kontrolowania wagi ciała. Naukowcy początkowo karmili myszy wysokotłuszczową dietą (aby wywołać otyłość), a następnie podawali EGCG (3-galusan epikatechiny) i monitorowali biochemiczne i metaboliczne zmiany w ich organizmach. EGCG pomógł zredukować akumulację dodatkowego tłuszczu, pomimo że dieta pozostała niezmieniona. Co więcej, u myszy wykazano zmiany metaboliczne, sugerujące zwiększone spalanie tłuszczów. W ten sposób dietetyczna konsumpcja EGCG zmniejszyła przyrost tkanki tłuszczowej. Mogło być to wynikiem zwiększonego spalania tłuszczy, zredukowanej przyswajalności dietetycznych tłuszczy bądź też połączenia tych czynników.

Zielona herbata poprawia kondycję

Inna próba zwierzęca sugeruje, że zielona herbata może poprawić wytrzymałość i zwiększyć spalanie tłuszczy. Naukowcy zauważyli, że po suplementacji ekstraktem zielonej herbaty, możliwości wykonywania ćwiczeń fizycznych przez myszy znacznie wzrosły. Faktycznie, w porównaniu z grupą kontrolną, myszy biegały o 30% dłużej, zanim stały się wyczerpane. Co więcej, u gryzoni zaobserwowano zwiększone utlenianie się tłuszczy. Odkrycia te sugerują, że zielona herbata poprawia kondycję dzięki zwiększaniu utylizacji kwasów tłuszczowych jako źródła energii podczas ćwiczeń.[11]

Badania przeprowadzone na ludziach potwierdzają zdolności zielonej herbaty

Badania przeprowadzone na ludziach potwierdzają zdolności zielonej herbaty do podwyższania metabolizmu i wspomagania zarządzania zdrową wagą.

Badania opublikowane w American Journal of Clinical Nutrition odkryły, że ekstrakt z zielonej herbaty znacznie zwiększył wydatek energii (miara metabolizmu) u dorosłych osób, oraz zwiększył spalanie tłuszczy. Po suplementacji 90 mg EGCG (3-galusan epikatechiny) i 50 mg kofeiny trzy razy dziennie, 24-godzinny wydatek energii u mężczyzn wzrósł o 4%. Dzięki temu, spalili o 79 więcej kalorii dziennie niż mężczyźni, którzy nie stosowali suplementu. Wzrost ten wyniknął ze spalania tłuszczy, a nie z rozkładu masy białkowej (mięśni). Te ważne odkrycia sugerują, że ekstrakt z zielonej herbaty może być ważnym narzędziem utrzymywania zdrowej wagi i prawidłowej budowy ciała.

Inna próba poparła rolę zielonej herbaty w kontrolowaniu zdrowej wagi u ludzi. W tym badaniu, umiarkowanie otyli ludzie stosowali suplement ekstraktu z zielonej herbaty. Po trzech miesiącach, zaobserwowano u nich 4,6 % spadek wagi ciała i 4,5 % zmniejszenie obwodu w talii. To ważne badanie wykazuje, że zielona herbata skutecznie wspiera utrzymanie zdrowej masy ciała i chroni przed niebezpieczną nadwagą brzuszną, która jest silnym czynnikiem ryzyka powstania zespołu metabolicznego.[12]

Zdolności zielonej herbaty do zapobiegania chorobom

Wspomaganie spalania tłuszczów i wpływanie na zdrową wagę ciała jest tylko jedną z wielu zdrowotnych korzyści zielonej herbaty. Wykazała się skutecznością w ochronie przed kilkoma formami nowotworu i różnymi innymi zagrażającymi życiu chorobami.

Nowotwór

Zielona herbata oferuje olbrzymi potencjał w zapobieganiu i leczeniu nowotworu, co potwierdzają epidemiologiczne, laboratoryjne, zwierzęce i kliniczne badania prowadzone w ostatnich 10 latach.[13] Faktycznie, ostatnia próba przeprowadzona przez US Department of Agriculture wykazała, że zielona i czarna herbata zapewniają potężne przeciwnowotworowe efekty chroniące przed szeroką gamą ludzkich komórek nowotworowych.[14] Przypuszcza się, że to właśnie polifenole zielonej herbaty — zwłaszcza EGCG (3-galusan epikatechiny) — są za to odpowiedzialne.[15]

Jak wykazano, EGCG hamuje każde stadium karcynogenezy poprzez modulowanie sygnalizacyjnych ścieżek komórkowych związanych z proliferacją, transformacją, zapaleniem, samobójstwem (apoptozą), metastazą i inwazją nowotworową.[16] Te odkrycia mogą nieść ważne informacje na temat szerokiej gamy nowotworów.

Nowotwór piersi

Szczególnie interesujące dla naukowców są ostatnie badania populacyjne nad możliwym związkiem między konsumpcją herbaty a ochroną przed nowotworem piersi. Próba w Los Angeles zbadała wpływ konsumowanej herbaty na zmniejszenie ryzyka nowotworu piersi u azjatycko-amerykańskich kobiet - Chinek, Japonek i Filipinek. Zaobserwowano u nich znaczną redukcję ryzyka, w porównaniu z tymi, które nie piły zielonej herbaty. Jej ochronne efekty były zależne od dawki - im większe ilości herbaty tym większa ochrona przed powstaniem nowotworu piersi. Konsumpcja czarnej herbaty natomiast nie chroniła kobiet przed tą formą nowotworu.[17]

Metaanaliza z 2006 roku, opublikowana w czasopiśmie Carcinogenesis, wzięła pod uwagę 13 oddzielnych, epidemiologicznych badań nad wpływem zielonej i czarnej herbaty na ryzyko powstania nowotworu piersi. Odkrycia wykazały, że spożywanie zielonej herbaty jest związane z niższym ryzykiem, natomiast te same efekty czarnej herbaty były nieprzekonywające.[18]

Zielona herbata zapewnia również wsparcie dla tych pań, które chorują już na nowotwór piersi. Kanadyjski przegląd badań i metaanaliza wykazały, że spożywanie zielonej herbaty może pomóc w ochronie przed powracającymi, wczesnymi stadiami nowotworu piersi (stadium I i II).[19]

Nowotwór jelita grubego

Wstępne odkrycia sugerują, że zielona herbata zapobiega powstaniu nowotworu jelita grubego, jednego z głównych przyczyn zgonów (wywołanych nowotworem) u mężczyzn i kobiet. Epidemiologiczne i laboratoryjne badania sugerują, że EGCG (3-galusan epikatechiny) działa jak silny czynnik, który hamuje powstawanie i rozwój nowotworu jelita grubego. Naukowcy wierzą, że zielona herbata może odeprzeć atak nowotworu, dzięki pobudzaniu nowotworowych komórek do apoptozy.[20]

Nowotwór skóry

Znanym czynnikiem karcynogennym jest ciągła ekspozycja na światło ultrafioletowe, która może prowadzić do powstania nowotworu skóry. Zielona herbata może obronić skórę przed efektami promieniowania ultrafioletowego (UV), potencjalnie zapobiegając powstaniu m.in. czerniaka i innych nowotworów skóry.

Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że konsumpcja lub miejscowe stosowanie zielonej herbaty może chronić skórę zapobiegając powstaniu stanów zapalnych skóry oraz przeciwdziałaniu hamowania odporności, wywołanego przez światło UV. Jak wykazano, leczenie ludzkiej skóry EGCG (3-galusan epikatechiny), zatrzymuje wywołany przez UVB rumień, stres oksydacyjny, stany zapalne i biochemiczne reakcje związane z nowotworem skóry. W ten sposób, polifenole zielonej herbaty, mogą zapobiec chorobom skóry związanym z ekspozycją na światło UVB, wliczając w to fotostarzenie, czerniaka i nieczerniakowe nowotwory skóry.[21]

Białaczka

Wczesne badanie wykazują, że EGCG (3-galusan epikatechiny)  pomaga zwalczyć przewlekłą białaczkę limfocytową, formę białaczki (nowotworu krwi), która dotyka dorosłe osoby. Badacze naukowi z Mayo Clinic odkryli, że EGCG pomaga zniszczyć komórki białaczkowe dzięki zakłócaniu komunikacji między komórkami nowotworowymi. EGCG wywołał śmierć komórkową w 8 z 10 próbek z komórkami białaczkowymi, testowanymi w laboratorium.[22]

Choroby układu sercowo-naczyniowego

Poprzednie badania sugerowały, że wysokie dawki zielonej herbaty obniżają poziom cholesterolu we krwi i spowalniają rozwój miażdżycy (jak wykazano na modelach zwierzęcych).[23] W próbie sfinansowanej przez National Center for Complementary and Alternative Medicine (oddział National Institutes of Health), naukowcy badają zdolności zielonej herbaty do obniżania cholesterolu u kobiet postmenopauzalnych.

Na lata przed menopauzą, kobiety cieszą się niższym ryzykiem wieńcowej choroby serca w porównaniu do mężczyzn, będących w tym samym wieku. Po menopauzie jednak, ryzyko to znacznie wzrasta.

Stosując modele zwierzęce, naukowcy badają, czy zielona herbata może pomóc zapobiec postmenopauzalnemu wzrostowi poziomu cholesterolu we krwi.[24] Ich odkrycia mogą przynieść olbrzymie możliwości pomocy kobietom w obniżaniu ich zwiększonego ryzyka powstania wieńcowych chorób serca, następujących po menopauzie.

Zdrowy wzrok i cukrzyca

Cukrzycy są w grupie zwiększonego ryzyka powstania licznych zaburzeń zdrowotnych, wliczając w to uszkadzającą wzrok kataraktę. Polifenole zielonej herbaty mogą zmniejszać to podniesione ryzyko związane z cukrzycą.

W badaniu opublikowanym w 2005 roku, naukowcy podawali zieloną i czarną herbatę szczurom chorującym na cukrzycę przez trzy miesiące. Oba rodzaje herbaty zahamowały wywołaną przez cukrzycę kataraktę, prawdopodobnie dzięki modulowaniu podniesionych poziomów glukozy w soczewkach oka. Badacze wykazali, że zielona i czarna herbata jest potencjalnie niedrogim, nietoksycznym czynnikiem zapobiegania lub spowalniania powikłaniom cukrzycy u ludzi.[25]

Artretyzm

Reumatoidalne zapalenie stawów jest stanem autoimmunologicznym, który może spowodować gorączkę, ból stawów i ograniczoną mobilność. Naukowcy z University of Maryland badają, czy polifenole zielonej herbaty, a zwłaszcza EGCG (3-galusan epikatechiny), mogą pomóc złagodzić lub nawet eliminować reumatoidalne symptomy artretyzmu.

W laboratorium, badacze naukowi podawali wodę zaparzoną z ekstraktem zielonej herbaty szczurom przez dwa tygodnie i następnie wywołali doświadczalną formę reumatoidalnego zapalenia stawów. W porównaniu z grupą kontrolną (spożywającą zwykłą wodę), u szczurów karmionych zieloną herbatą, wykazano znaczą ochronę przed objawami reumatoidalnego zapalenia stawów.

Opierając się na tych wstępnych odkryciach, naukowcy wierzą, że zielona herbata może być przydatnym dodatkiem do konwencjonalnej metody leczenia artretyzmu. The National Institutes of Health finansuje większą próbę, szerzej badającą tę możliwość.[26]

FDA akceptuje pierwszy lek pochodzący z zielonej herbaty

Amerykańska agencja ds. żywności i leków (FDA) uznała ostatnio specjalny ekstrakt z zielonej herbaty jako lek na receptę w miejscowym leczeniu kurzajki narządów rodnych i ropienia okołoodbytniczego, wywołanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).

Lek Veregen™ (kunecatechins) maść 15%, oparta na ekstrakcie z zielonej herbaty, jest pierwszym, botanicznym lekiem na receptę, zaakceptowanym po zmianach, które w 1962 roku dokonała FDA, żądając udowodnienia skuteczności i bezpieczeństwa stosowania wszystkich leków, zanim zostaną one wprowadzone na rynek w Stanach Zjednoczonych. Aktywne składniki leku są opatentowaną mieszaniną fitochemikali — wliczając w to katechiny i inne składniki — wyprodukowane z częściowo oczyszczonej wody z zielonych liści herbaty. Katechiny stanowią 85-95% (wagowo) całkowitej substancji leku, z czego EGCG (3-galusan epikatechiny) stanowi 55%.[27]

Bezpieczeństwo i skuteczność stosowania Veregen™ było analizowane w dwóch prospektywnych, klinicznych badaniach, ustalonych losowo, przeprowadzonych metodą podwójnie ślepej próby. Prawie 400 osób z zewnętrznymi, płciowymi lub analnymi kurzajkami stosowało maść trzy razy dziennie przez 16 tygodni (grupa kontrolna stosowała obojętne placebo). Podczas czteromiesięcznych badań, 54% osób używających Veregen ™ doświadczyło całkowitej ulgi w dolegliwościach, w porównaniu z tylko 35% w grupie placebo.[28]

Choroby autoimmunologiczne

Przeciwutleniacze zielonej herbaty i jej przeciwzapalne efekty skłoniły naukowców do zastanowienia się nad możliwością odgrywania przez nią roli w zwalczaniu chorób autoimmunologicznych — takich jak cukrzyca typu I, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń i zespół Sjogrena — w których układ immunologiczny organizmu atakuje swoje własne komórki i tkanki.

W zespole Sjogrena, układ immunologiczny atakuje komórki ślinianek oraz gruczoły łzowe, prowadząc do najpowszechniejszych symptomów choroby - suchości jamy ustnej (kserostomia) i oczu (kseroftalmia). Zespół Sjogrena może wystąpić w odosobnieniu lub w towarzystwie innych chorób autoimmunologicznych, które znane są jako wtórny zespół Sjogrena.

Amerykanie będący w podeszłym wieku są bardziej podatni na wtórny zespół Sjogrena niż będące w tym samym wieku osoby z Chin i Japonii, czyli dwóch krajów, w których herbatę piję najwięcej osób. Doprowadziło to naukowców do twierdzenia, że zielona herbata może chronić azjatyckie populacje przed wtórnym zespołem Sjogrena.[29]

W laboratorium, katechiny zielonej herbaty stymulowały zmiany w ludzkich komórkach, czyniąc je mniej podatnymi na atak autoimmunologiczny. Co więcej, zielona herbata radykalnie zmniejszyła stany zapalne w zdrowych tkankach (inna oznaka dowodząca o zmniejszeniu aktywności autoimmunologicznej).[30] Te ekscytujące odkrycia sugerują, że polifenole zielonej herbaty mogą zmniejszać częstość występowania i stopień zaawansowania chorób autoimmunologicznych.

Dawkowanie

Zielona herbata wykazała wspomagające zdrowie korzyści w dawkach począwszy od 2, a skończywszy na 10 filiżankach herbaty dziennie.[31] Suplementy zielonej herbaty są typowo standaryzowane na zawartość polifenoli, głównie EGCG (3-galusan epikatechiny). Optymalne dawki ekstraktu z zielonej herbaty to około 1400-2800 mg/dzień, z minimum 95% zawartością polifenoli. Zaleca się stosować je z posiłkami.

Podsumowanie

Wspomagające zdrowie właściwości zielonej herbaty są cenione w Azji od wieków. Na zachodzie wysyp ostatnich badań podtrzymuje te nadzwyczajne, biochemiczne zdolności  zielonej herbaty. Silne dowody naukowe sugerują, że zielona herbata zapewnia istotne korzyści sercowo-naczyniowe, może chronić przed wieloma śmiertelnymi nowotworami, zmniejsza ryzyko powikłań cukrzycowych i łagodzi wpływ różnych chorób autoimmunologicznych.

Jeżeli ta szeroka gama korzyści nie jest wystarczającym powodem, by rozważyć dodanie zielonej herbaty do swojego codziennego reżimu suplementacyjnego, z pewnością są nimi pojawiające się badania, które potwierdzają zdolności zielonej herbaty do wspomagania spalania tłuszczów, zarządzania wagą i optymalną budową ciała. Dla większości Amerykanów,  obecnie zmagających się z utrzymaniem zdrowej wagi ciała, niedrogie substancje odżywcze, takie jak zielona herbata, mogłyby odegrać ważną rolę we wspomaganiu walki z epidemią otyłości i związanych z nią problemów zdrowotnych.

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.