Ciśnienie krwi i nadciśnienie - „zarządzanie”. Część 3

Substancje odżywcze wspomagające prawidłowe ciśnienie krwi

Stosowanie substancji odżywczych znajduje odzwierciedlenie w wielu terapiach regulujących ciśnienie krwi. Pewne składniki diety, które posiadają właściwości kardioprotekcyjne oraz zmniejszające ciśnienie krwi (hipotensyjne) mogą znacznie wspomagać zdrowie sercowo-naczyniowe.

Kilka składników odżywczych może również obniżyć ciśnienie krwi poprzez mechanizm przeciwutleniający. Nadciśnienie wiąże się ze zwiększonym poziomem stresu oksydacyjnego oraz aktywnością pro-utleniających enzymów. Stres oksydacyjny może dezaktywować wazodilatacyjny tlenek azotu poprzez konwertowanie do peroksyazotynowych wolnych rodników. Kilka hipotensyjnych przeciwutleniaczy wydaje się działać poprzez zmniejszanie uszkodzeń oksydacyjnych i ochronę bioprzyswajalności tlenku azotu.

Nutraceutyki tonizujące i zwalniające czynność serca

Magnez. Już w 1950 roku hipotensyjny wpływ magnezu znalazł się w centrum zainteresowania, w wyniku odkryć ujawniających, że picie twardej wody (która jest bogata w magnez i inne minerały) wiąże się z mniejszą śmiertelnością z powodu problemów sercowo-naczyniowych.[1] Dziesiątki badań obserwacyjnych wykazały, że spożywanie magnezu wpływa na obniżenie ciśnienia krwi. Ujawniono również, że pacjenci cierpiący na nadciśnienie spożywają mniej magnezu niż osoby z prawidłowym ciśnieniem.[2] Magnez może zmniejszyć ciśnienie poprzez działanie jako naturalny bloker kanału wapniowego i kofaktor dla produkcji wazodilatacyjnej prostaglandyny E1.[3]

Jak wykazano, magnez w pewnym stopniu wpływa na ciśnienie krwi. Analiza dwunastu kontrolowanych prób, obejmujących ponad 500 pacjentów wykazała, że suplementacja magnezu przez 8 do 26 tygodni prowadzi do spadku ciśnienia rozkurczowego o średnio 2,2 mm Hg.[4] Obszerna, analityczna rewizja 44 badań przeprowadzonych na ludziach wykazała, że może on poprawić właściwości leków obniżających ciśnienie krwi we wczesnym etapie choroby. Pacjenci, którzy przez ponad 6 miesięcy przyjmowali leki, dzięki suplementacji  magnezu przy dawce zaledwie 230 mg na dzień, doświadczyli znacznych, dalszych spadków zarówno w skurczowym jak i rozkurczowym ciśnieniu krwi.[5]

Osoby, które przyjmują diuretyki powinny stosować suplementację 300 do 500 miligram elementarnego magnezu na dzień. Absorpcja magnezu do krwiobiegu nie jest szczególnie efektywna. Aby zwiększyć jego poziom we krwi należy codziennie zażywać 2 000 mg związku zwanego treonianem magnezu (mimo, że zawartość magnezu elementarnego jest w nim relatywnie niska).[6]

Głóg (Crataegus laevigata; Crataegus monogyna; Crataegus oxyacantha) jest tradycyjnym sercowo-naczyniowym tonikiem, który stosuje się już od czasów Średniowiecza. Panuje przekonanie, że wyciąg z głogu łagodnie zmniejsza ciśnienie krwi poprzez różne mechanizmy, wliczając w to rozszerzenie wieńcowych i obwodowych naczyń krwionośnych, hamowanie ACE, posiada również właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne oraz łagodne moczopędne działanie.[7] Poprawia także zużycie tlenu przez serce. [8]

Trzy próby potwierdziły zdolności wyciągu z głogu do zmniejszania ciśnienia krwi. Niewielkie ustalone losowo, kontrolowane badanie przeprowadzone na 36 nieleczonych osobach z łagodnym nadciśnieniem i będących w średnim wieku, przez 10 tygodni, zaanalizowało działanie standaryzowanego ekstraktu z głogu (500 mg) i magnezu (600 mg), zarówno oddzielnie jak i w połączeniu. Po 10 tygodniach suplementacji, w grupie stosującej głóg wykazano niewielkie spadek w rozkurczowym ciśnieniu krwi.[9] W drugiej obszerniejszej próbie, 92 uczestników w średnim wieku z nadciśnieniem 3 razy dziennie przez 4 miesiące spożywało ekstrakt z głogu bądź placebo. W grupie przyjmującej głóg wykazano znaczny spadek zarówno w skurczowym jaki rozkurczowym ciśnieniu krwi.[10] W trzecim badaniu, grupa 39 pacjentów z cukrzycą typu 2 zażywała wyciąg z głogu w połączeniu z lekami obniżającymi ciśnienie bądź poziom cukru we krwi. U uczestników testu, którzy codziennie przez 16 tygodni spożywali 1 200 mg ekstraktu z głogu wykazano spadek o 2,6 mm Hg w rozkurczowym ciśnieniu krwi, grupa kontrolna natomiast, nie zaobserwowała żadnych zmian.[11]

Regulacja objętości krwi

Potas jest jednym z najliczniej występujących elektrolitów w organizmie. Z powodu jego antagonistycznej roli w metabolizmie, bilans sodu i potasu odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia krwi. Potas zwiększa wydalanie sodu z nerek (redukując objętość krwi) i zmniejsza wrażliwość naczyń krwionośnych na zwężenie przez angiotensynę II.[12]

Wyniki badań obserwacyjnych oraz próby kliniczne wykazują, że wysoki poziom potasu wiąże się z niższym ciśnieniem krwi.[13] Cztery obszerne analizy prób nad potasem ujawniły, że jego suplementacja przez 2-8 tygodni wywołała spadek w ciśnieniu skurczowym o średnio 2,4 - 5,9 mm Hg i rozkurczowym o 1,6 - 3,4 mm Hg.[14] Stopień obniżenia ciśnienia wydaje się być zależny od dawki, a najlepsze efekty osiąga się dzięki jej najwyższym wartościom (w próbach użyto dziennej dawki sięgającej 1,9 – 4,7 g).

Odpowiednia ilość spożywanego potasu dla osoby dorosłej to 4,7 g/dzień. Większość ludzi przyjmuje znacznie mniej niż się zaleca (2,8 – 3,3 g/dzień u mężczyzn i 2,2 - 2,4 g/dzień u kobiet).[15] Mniej niż 3 procent populacji spożywa wystarczające jego ilości.[16] Należy zauważyć, że ilości potasu w ogólnodostępnych suplementach jest zazwyczaj mniejsza niż andlt; 100 mg/dzień, a zatem osoby z nadciśnieniem powinny spożywać również pokarmy bogate w potas by zapewnić jego odpowiednią dawkę.

Wapń. Badania przeprowadzone na ludziach wykazały, że wapń odgrywa pewną rolę w zapobieganiu powstaniu nadciśnienia, prawdopodobnie dzięki swojej zdolności do zwiększania wydalanie sodu, bilansowania stężenia innych minerałów (szczególnie magnezu i potasu) i wpływie na aktywność komórek mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych.[18] Analiza 40 ustalonych losowo, kontrolowanych prób wykazała, że codzienna średnia 1 200 mg dawka wapnia wywołała redukcję w skurczowym (1,9 mm Hg) i rozkurczowym (1,0 mm Hg) ciśnieniu krwi. U osób, które stale spożywały niewielkie ilości wapnia (andlt; 800 mg/dzień), zmiany były jeszcze bardziej zauważalne (2,6/1,3 mm Hg).[19]

10 nabogatszych w potas pokarmów, według USDA [17] (United States Department of Agriculture)

Przeciwutleniacze

Koenzym Q10. Jako kluczowy element funkcji mitochondrialnych i produkcji energii, koenzym Q10 odgrywa główną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu serca.[20] W naczyniach krwionośnych, może bezpośrednio wpłynąć na funkcjonalność naczyniowych komórek mięśni gładkich, pozwalając im na właściwe rozszerzanie się.[21] Jako rozpuszczalny w tłuszczu przeciwutleniacz, może ograniczyć poziom wolnych rodników i ochronić poziomy wazodilatacyjnego tlenku azotu.[22]

Dwa różne badania przeprowadzone na ludziach (w sumie 12 prób obejmujących 328 pacjentów z nadciśnieniem) wykazały, że koenzym Q10 ma korzystny wpływ na ciśnienie krwi.[23] Trzy ustalone losowo, kontrolowane próby (100-120 mg/dzień przez 8 tygodni) ujawniły, że koenzym Q10 wywołał znaczny spadek w skurczowym i rozkurczowym ciśnieniu, odpowiednio o 11 mm Hg i 7 mm Hg, a badania metodą otwartą wykazały natomiast nieco większe przeciętne spadki (-13,5/-10,3 mmHg).[24]

Jak wykazano, koenzym Q10 (200 mg/dzień) w połączeniu z obniżającymi cholesterol lekami fenofibratowymi wpływa również na ciśnienie i kontrolę cukru we krwi u cukrzyków typu 2.[25]  Koenzym Q10 wraz z olejem rybim może prowadzić do niewielkich redukcji w rozkurczowym ciśnieniu krwi u osób cierpiących na chroniczną chorobę nerek.[26]

Karotenoidy. Dowody epidemiologiczne sugerują, że ryzyko nadciśnienia spada wraz ze wzrostem  koncentracji czterech karotenoidów w osoczu (α- i β-katoten, luteina/zeaksantyna i β-kryptoksantyna).[27] Co więcej, likopen jest karotenoidem, który jak wykazano w badaniach interwencyjnych przeprowadzonych na ludziach wpływa na nadciśnienie. Niewielkie badanie (metodą skuteczności wariantów terapii) obejmujące 31 pacjentów ze stadium 1 nadciśnienia, którzy przez 8 tygodni zażywali 250 mg wyciągu z pomidora wzbogaconego o likopen, wykazało znaczną redukcję w ciśnieniu krwi (-10/-4 mm Hg). W okresie przyjmowania placebo nie zauważano żadnych zmian. Stężenie substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym (TBARS) (marker stresu utleniającego), również spadło podczas testu.[28]

Kwas chlorogenowy pochodzący z zielonej kawy (nieuprażonych ziaren kawy) jest "nadciśnieniowym" przeciwutleniaczem, prawdopodobnie zwiększającym dostępność tlenku azotu dla wazodilatacji poprzez hamowanie enzymów, które tworzą  reaktywne formy tlenu - wolne rodniki.[29]  Prażenie kawy zmniejsza wpływ kwasu na ciśnienie krwi. Jednak aktywność kwasu chlorogenowego pozostałego w uprażonej kawie wciąż wystarcza do tego, by zneutralizować kilka z nadciśnieniowych efektów kofeiny, co tłumaczy dlaczego konsumpcja kawy podnosi ciśnienie krwi w mniejszym stopni niż sama kofeina w takiej samej ilości.[30] Obecnie, dostępny suplement wyciągu z zielonych ziaren kawy (GCE) dostarcza standaryzowaną dawkę kwasu chlorogenowego z minimalnymi ilościami kofeiny.

Dwie multicentryczne, ustalone losowo, kontrolowane próby zbadały wpływ różnych dawek kwasu chlorogenowego na osoby z łagodnym nadciśnieniem. W pierwszym badaniu, 117 mężczyzn podzielonych na 3 grupy, ze względu na przyjmowaną dawkę (46 mg, 93 mg lub 185 mg) codziennie przez 28 dni spożywało wyciąg z zielonej kawy lub placebo.

Na końcu testu, średnia redukcja w skurczowym ciśnieniu krwi (odpowiednio o 4,7 mm Hg i o 5,6 mm Hg dla średniej i wysokiej dawki) uległa znacznej zmianie w przeciwieństwie do grupy placebo. Różnice były widoczne również w odniesieniu do ciśnienia rozkurczowego  (średnie i duże dawki odpowiednio: -3.2 mm Hg i- 3.9 mm Hg).[31] Druga próba, podobnie zaprojektowana i trwająca przybliżony okres czasu, poddała testom cztery dawki wyciągu z ziaren zielonej kawy standaryzowanej na obecność kwasu chlorogenowego (0 mg, 82 mg, 172 mg lub 299 mg), obejmując 203 osoby, będące w stanie poprzedzającym nadciśnienie oraz w 1 stadium tej choroby. Wykazano, że ekstrakt posiadał przeciwnadciśnieniowy wpływ na skurczowe ciśnienie w sposób zależny od dawki (sięgając odpowiednio od -2,7 mm Hg do -3,3 mm Hg przy małych i wysokich dawkach). Redukcja w rozkurczowym ciśnieniu była stała przy każdej dawce (średnio o 3 mm Hg). [32]

Witamina C jest istotną dla ludzi, rozpuszczalną w wodzie witaminą przeciwutleniającą. Uważa się, że wpływa na nadciśnienie poprzez poprawę funkcji śródbłonka, redukcji sztywności tętniczej i zdolności do wiązania receptorów angiotensyny (tym samym obniżając ich zdolność do wiązania z angiotensyną II.[33] Większy poziom witaminy C w osoczu wiąże się z niższym ciśnieniem krwi.[34] W badaniach obserwacyjnych, u osób z największym stężeniem kwasu askorbinowego w osoczu (witaminy C) wykazano o 4,66 mm Hg niższe skurczowe ciśnienie krwi i o 6,04 mm Hg rozkurczowe.[35]

Badania interwencyjne nad witaminą C przeprowadzone na osobach dorosłych ujawniły różne skutki. Kilka niewielkich prób wykazało skromną redukcję skurczowego (1,8 do 4,5 mm Hg) i rozkurczowego ciśnienia krwi (2,8 mm Hg) przy dawce od 500 mg do 2 000 mg/dzień,[36] podczas gdy w innych testach nie wykazano znacznych efektów.[37]

Wazodilatatory

Ekstrakt z pestek winogron zawiera oligomeryczne procyjanidyny (OPC), które wspomagają wazodilatację poprzez zwiększenie produkcji tlenku azotu i hamowanie ACE.[38] Dwa 4-tygodniowe badania nad standaryzowanym ekstraktem z pestek winogron (150 mg lub 300 mg) u pacjentów będących na granicy nadciśnienia i zespołem metabolicznym wykazano znaczną redukcję w skurczowym i rozkurczowym ciśnieniu krwi. Różnica między dwoma badaniami, w których dawki były niemal identyczne, wahała się o -12 /-7 mm Hg,. [39] W sierpniu 2011 roku rozpoczęto kolejne próby.[40]

Granat zawiera kilka bioaktywnych, przeciwutleniających polifenoli, wliczając w to punikalaginy. Jak wykazano w badaniach, spożywanie soku z tego owocu (50 ml  na dzień) wywołało spadek w skurczowym ciśnieniu krwi o 8 mm Hg w przeciągu 2 tygodni [41] i o 21 mm Hg po rocznym teście.[42]

Oprócz potężnych właściwości przeciwutleniających (zmniejszanie oksydacji LDL i zwiększanie poziomu komórkowego, przeciwutleniającego glutationu),[43]  polifenole granatu pełnią również funkcje jako inhibitory ACE. Po 2 tygodniach spożywania soku z granatu zaobserwowano 36% redukcję aktywności ACE.[44]

L-arginina jest aminokwasem, który służy jako główny surowiec dla produkcji wazodilatacyjnego tlenku azotu. Niskie komórkowe poziomy L-argininy i tlenku azotu są oczywiste u osób z genetycznie uwarunkowanym nadciśnieniem, prawdopodobnie w wyniku niesprawnego transportu L-argininy przez błonę komórkową.[45] Krótkoterminowe badania wykazały, że diety bogate w pokarmy zawierające argininę lub jej suplementacja wywołały spadek ciśnienia krwi (6,2 mm Hg skurczowe, 5,0 - 6,8 mm Hg rozkurczowe).[46] Redukcje w skurczowym i rozkurczowym ciśnieniu również zostały zaobserwowane w próbach pilotażowych, w których pacjenci po przeszczepie nerki stosowali suplementację 18 g/dzień argininą,[47] jak i również w niewielkim, kontrolowanym badaniu obejmującym diabetyków.[48]

Sugeruje się, że izoflawony zawarte w soi poprawiają rozszerzanie tętnic, ulepszają funkcje śródbłonka i zmniejszają ciśnienie krwi, prawdopodobnie poprzez redukcję stresu oksydacyjnego i zwiększanie dostępności tlenku azotu.[49] Dwie analizy 25 ustalonych losowo, kontrolowanych prób potwierdzają wpływ izoflawonów na redukcję ciśnienia. W pierwszej analizie, 14 prób klinicznych obejmujących 789 uczestników (zarówno z normalnym ciśnieniem krwi jak i w stanie poprzedzającym nadciśnienie) ujawniły, że codzienne spożywanie 25–375 mg oczyszczonych izoflawonów soi przez 2 – 24 tygodnie zmniejszyło ciśnienie krwi skurczowe o średnio 1,92 mm Hg w porównaniu z placebo.[50] Wyniki były lepsze przy dłuższym stosowaniu (3,45 mm Hg w badaniach prowadzonych przez ponad 3 miesiące).

Druga analiza 11 prób (obejmująca 549 uczestników) nad izoflawonami białka soi, ujawniła podobną średnią redukcję skurczowego (2,5 mm Hg) i rozkurczowego (1,5 mm Hg) ciśnienia.[51] W badaniach użyto mniejszej dawki izoflawonów (65-153mg/dzień). Wykazano, że u pacjentów z nadciśnieniem oraz w badaniach trwających ponad 3 miesiące wystąpiły najlepsze wyniki.

Oliwkę europejską (Olea europaea) tradycyjnie stosuje się w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi, miażdżycy i cukrzycy.[52] Jej liście zawierają aktywny składniki oleuropeiny i oleaceiny, które mogą działać odpowiednio jako wazodilatory i inhibitory ACE.[53] Zawarte są w nich również ursolowe oraz oleanolowe kwasy, które jak wykazano na szczurach wspomagają prawidłowy rytm serca i zmniejszają jego obciążenie (służąc jako beta bloker).[54] Ekstrakt z liści oliwy posiada także właściwości blokowania kanału wapniowego.[55]

Do niedawna wbrew tradycyjnym opiniom, kontrolowane próby kliniczne nad wyciągiem z liści oliwki, dawały dwuznaczne wyniki.[56] Jednak rezultaty dwóch nowszych prób nad standaryzowanym wyciągiem, były obiecujące.[57]  Otwarte, kontrolowane próby zbadały 20 par jednojajowych bliźniąt, będących na granicy nadciśnienia. Suplementacja 1 000 mg wyciągu z liści oliwki przez okres ponad ośmiu tygodni doprowadziła do obniżenia o 19/10 mm Hg. W badanych parach, różnice w ciśnieniu krwi zostały zaobserwowane również przy niższych 500 mg dawkach.[58] W drugim teście, 148 pacjentów ze stadium 1 nadciśnienia dwa razy dziennie zażywało 500 mg kaptoprylu (inhibitor ACE- lek na receptę) lub wyciągu z liści oliwki. Po 8 tygodniach, w grupie kaptoprylu i oliwki wykazano znaczną redukcję skurczowego ciśnienia krwi o odpowiednio -11,5 i -13,7 mm Hg. Zmiana w rozkurczowym ciśnieniu uległa zmianie natomiast o -4,8 i -6,4 mm Hg, wskazując, że wyciąg z liści oliwki był niemal tak skuteczny w obniżaniu ciśnienia jak lek na receptę. W grupie przyjmującej ekstrakt zaobserwowano również zmniejszenie poziomu całkowitego cholesterolu w osoczu (2,8 %) oraz trójglicerydów (7,8 %), jak również statystycznie znaczną redukcję cholesterolu - LDL (2,9 %).[59]

Inne czynniki dietetyczne wpływające na nadciśnienie

Witamina D pośrednio oraz bezpośrednio wpływa na zdrowie sercowo-naczyniowe. Przyczynia się do utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi poprzez hamowanie produkcji reniny w nerkach (obniżanie produkcji angiotensyny II).[60] Może również zatrzymać hormon przytarczyc i prozapalne cytokiny, które są związane z chorobą sercowo-naczyniową. Komórki śródbłonka, które wyścielają wewnętrzną część naczyń krwionośnych, są wyposażone w receptory witaminy D. Sugeruje to, że ma ona bezpośredni wpływ na metabolizm naczyniowy. Kilka badań obserwacyjnych ujawniło, że u osób z najniższym poziomem witaminy występowało zwiększone ryzyko nadciśnienia. Analiza 18 prób wykazała 16% redukcję prawdopodobieństwa pojawienia się wysokiego ciśnienia krwi, proporcjonalnie do zwiększenia stanu witaminy D o każde 16 ng/ml.[61] Zgodnie z danymi National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES), blisko 75% jasnoskórych i prawie 90% ciemnoskórych Amerykanów ma niedobór witaminy D.[62]

Testy nad witaminą D wykazały, że posiada ona zdolności do niewielkiego obniżania ciśnienia krwi. Analiza 11 ustalonych losowo, kontrolowany badań interwencyjnych, obejmujących ponad 700 osób, które codziennie spożywały 800-2500 IU witaminy D wykazały małą redukcję w skurczowym (3,6 mm Hg) i rozkurczowym (3,1 mm Hg) ciśnieniu krwi.[63] Suplementacja D2 i D3 wywołała średnią redukcję w skurczowym ciśnieniu o 6,2 mm Hg, podczas gdy alfacalcidol (syntetyk, aktywujący analogiczną witaminę D3), nie wywołał żadnego efektu. Druga analiza wliczająca 2 nowsze badania, ujawniła redukcję skurczowego ciśnienia o średnio 2,44 mm Hg.[64]

Life Extension sugeruje, że dla wszystkich osób optymalny poziom 25-hydroksywitaminy D we krwi powinien mieścić się w przedziale 50 – 80 ng/ml. Aby to osiągnąć należy codziennie stosować suplementację 5 000 – 8 000 IU witaminy D. Wielkość dawki zawsze powinna opierać się na indywidualnych testach krwi.

Witamina K. Miażdżyca jest główną przyczyną kalectwa i śmierci w cywilizowanych społeczeństwach. Wiele czynników wiąże się z powstaniem i rozwojem miażdżycy. Przykładem mogą być utlenione lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) lub homocysteina, które prowadzą do uszkodzeń wewnętrznej wyściółki tętnicy (śródbłonka).[65] Aby z tym walczyć, śródbłonek gromadzi kolagen, który tworzy powłokę nad uszkodzonym miejscem.[66]

Te warstwy kolagenu w śródbłonku przyciągają z kolei wapń, który gromadzi się (wapnieje) i tworzy twardą substancję przypominającą kości. Dlatego miażdżycę określa się czasem mianem “stwardnienia tętnic”. Ostatecznie, proces ten ogranicza elastyczność naczyniową, jak również powoduje zwężanie przepływu kwi, prowadząc do zwiększonego ciśnienia. Zwapnienie tętnicy wieńcowej znacznie zwiększa również ryzyko ataku serca.[67]

Badania ujawniły, że witamina K odgrywa nieodzowną rolę w bilansie osadzania się wapnia, jako, że odpowiada za zdrowie zarówno szkieletowe jak i naczyniowe. Dba o odpowiedni przydział wapnia do kości oraz kieruje go z dala od tętnic aby utrzymać ich elastyczność.[68] Badania wykazały, że niedobór witaminy K2 przyspiesza zwapnienie tętnicze.[69] Co więcej, próby zwierzęce ujawniły, że dzięki jej suplementacji można odwrócić ten proces.[70]

Kilka prób przeprowadzonych na ludziach udowodniło, że czosnek wspomaga zdrowie naczyniowe, w szczególności poprzez wpływ na nadciśnienie i zdolność do modulacji prawidłowych profilów lipidowych krwi. Czosnek zmniejsza również skurczowe i rozkurczowe ciśnienie u pacjentów z nadciśnieniem, jak również skurczowe ciśnienie u osób z prawidłowym poziomem. Nowa analiza 11 kontrolowanych prób ujawniła spadek o średnio 4,6 mm Hg w skurczowym ciśnieniu badanych spożywających czosnek w porównaniu z grupą placebo, podczas gdy przeciętna redukcja u osób z nadciśnieniem sięgała 8,4 mm Hg w skurczowym i 7,3 mm Hg w rozkurczowym.[71]

Olej rybi jest bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega 3 - kwasu eikozapentaenowego (EPA) i kwasu dokozaheksaenowego (DHA), które występują tylko w niewielkiej ilości w organizmie pod postacią kwasu alfa linoleninowego, ale niemniej jednak są istotne dla kilku procesów metabolicznych. Oprócz redukcji ryzyka śmierci i mniej poważnych skutków chorób sercowo-naczyniowych [72] wykazano, że kwasy tłuszczowe oleju rybiego zmniejszają poziom ciśnienia krwi. W analizie 36 klinicznych prób badających wpływ suplementacji kwasów omega 3 na ponad 2 000 osób z prawidłowym oraz wysokim ciśnieniem krwi wykazano, że spożywanie średniej dawki - 3,7 g/dzień wywołało redukcję ciśnienia o średnio 2,1 mm Hg (skurczowe) i 1,6 mm Hg (rozkurczowe).[73] Wyniki były lepsze u osób z nadciśnieniem, u których spadek wyniósł średnio 4 mm Hg (skurczowe) i 2,73 mm Hg (rozkurczowe). Ujawniono, że kwasy tłuszczowe omega 3 oleju rybiego posiadają również pewien wpływ na nadciśnienie u cukrzyków. Analiza pięciu niewielkich, ustalonych losowo, kontrolowanych prób wykazała redukcję ciśnienia krwi średnio o 1,69/1,79 mm Hg.[74]

Lignany sezamu (zawierającego sezaminę i sezamolinę) znajdują się w nasionach i oleju z sezamu. Kilka badań przeprowadzonych na zwierzętach wykazało, że lignany sezamu hamują rozwój nadciśnienia.[75] Podczas gdy stosowany jest jako substytut dla innych typów olejów do gotowania, olej sezamu (około 35 g/dzień jako element przygotowania posiłku) wywołał znaczną redukcję w skurczowym (20 mm Hg) i rozkurczowym (18 mm Hg) ciśnieniu krwi u 40 osób będących w średnim wieku, cierpiących na cukrzycę i nadciśnienie po okresie 45 dni. Zmiany te zniknęły po przerzuceniu się z powrotem na orzeszki ziemne lub olej palmowy. [76] Obszerniejsze badanie, podobnie zaprojektowane (356 pacjentów z nadciśnieniem stosujących nifedypine - bloker kanału wapniowego), wykazało podobną redukcję w skurczowym i rozkurczowym ciśnieniu krwi. Olej sezamu zwiększył skuteczność nifedypiny obniżającej ciśnienie (redukcja ciśnienia krwi średnio o blisko 15/10 mm Hg - więcej niż sam lek).[77] Niewielka, ustalona losowo, kontrolowana próba nad oczyszczonym suplementem sezaminy (30 mg, 2 razy/dzień przez 4 tygodnie) wykazała, że u 25 osób, będących w średnim wieku i w stanie poprzedzającym nadciśnienie, nastąpił spadek poziomu ciśnienia skurczowego o 3,5 mm Hg i rozkurczowego o 1,9 mm Hg.[78]

Lignany sezamu mogą obniżyć ciśnienie krwi w wyniku zahamowania wazokonstryktora kwasu hydroksyeikozatetraenowego 20 (20-HETE). Po 5 tygodniowej suplementacji sezaminy (39 mg/dzień) zaobserwowano 30% redukcję poziomu 20-HETE.[79] Lignany sezamu mogą również obniżyć ciśnienie krwi dzięki aktywności przeciwutleniającej (nie dopuszczenie do utleniania tlenku azotu).[80]

Peptydy białka serwatkowego posiadają przeciwutleniające i obniżające ciśnienie krwi właściwości.[81] Wpływają również na rozluźnianie naczyń krwionośnych i zmniejszają ich “sztywność”.[82] Fakt, że stan przeciwutleniaczy bezpośrednio wpływa na dostępność angiotensyny wyjaśnia sposób, w jaki białko serwatkowe może obniżyć wysokie ciśnienie krwi.[83] Badania nad bogatymi w serwatkę bądź wzbogaconymi o nią produktami nabiałowymi, wykazały u pacjentów znaczną redukcję ciśnienia krwi w porównaniu z grupą placebo - lub pacjentami stosującymi suplementację kazeiną.[84]

W ostatnich latach, naukowcy odkryli, że białko serwatkowe wykorzystuje istotny mechanizm, bezpośrednio hamujący enzym konwertujący angiotensynę (ACE).[85] W ludzkim żołądku i jelicie białka serwatkowe ulegają rozkładowi do specyficznych, krótkich łańcuchów aminokwasów (peptydów), które funkcjonują jako efektywne inhibitory ACE.[86] Badania laboratoryjne wykazały, że pochodna serwatki białkowej podana zwierzętom zmniejsza ich ciśnienie krwi.[87] Po części, ten efekt przypisuje się hamowaniu ACE. Hamowanie ACE przez białko serwatkowe jest znacznie mniej efektowne niż leków na receptę. Jednak u niektórych osób stosujących te farmaceutyki występują skutki uboczne.[88] Pochodne białka serwatkowego mogą być natomiast stosowane przez długi okres bez niepożądanych efektów. Inne badania sugerują, że te aktywne komponenty mleka hamują również uwalnianie innych ograniczających naczynia molekuł, takich jak endotelina-1, oferując alternatywną metodę kontrolowania ciśnienia krwi.[89]

Rekomendacje Life Extension

Wysokie ciśnienie krwi jest bardzo niebezpieczne. Pacjenci często dowiadują się o nim dopiero kiedy wystąpi atak serca czy udar. Dlatego pierwszym krokiem w zarządzaniu nadciśnieniem jest regularna, domowa samokontrola. Aby zapewnić optymalną ochronę należy zastosować wielopoziomowe podejście, łączące zmiany dietetyczne, zwiększoną aktywność fizyczną, suplementy diety i leki farmakologiczne, które utrzymują ciśnienie krwi na poziomie 115/75 mm Hg.

Wiele składników odżywczych, modulujących ciśnienie krwi działa w prawie taki sam sposób jak pewne środki farmaceutyczne. Dlatego, bardzo istotne jest aby przed rozpoczęciem leczenia substancjami odżywczymi, skonsultować się ze swoim lekarzem, w szczególności gdy już przyjmuje się leki obniżające ciśnienie krwi.

Pomimo potwierdzenia faktu, że kilka substancji odżywczych w różnym stopniu obniża ciśnienie krwi, wielu starzejących się ludzi będzie wymagać stosowania co najmniej jednej klasy leków przepisywanych na receptę o działaniu przeciwnadciśnieniowym. Modyfikacja stylu życia i suplementy diety mogą zmniejszyć konieczną dawkę leku na nadciśnienie bądź je wykluczyć, jeśli w ciągu 24 godzin wynik osiągnie 115/75.

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.