Karnozyna, zaćma i klarowne widzenie

Zaćma jest przyczyną niemal połowy wszystkich przypadków ślepoty na świecie. Do 80. roku życia ponad połowa Amerykanów będzie miała zaćmę lub przejdzie operację jej usunięcia.

Naukowcy badali dwie różne, ale pokrewne formy odżywczej karnozyny, które mogą spowolnić rozwój zaćmy i poprawić sprawność wzrokową oczu już dotkniętych zaćmą.

Jedno z przeprowadzonych badań obrazuje zdolność doustnie przyjmowanej karnozyny do wsparcia zachowania prawidłowej struktury białek w soczewce oka. W ten sposób karnozyna może spowolnić lub zapobiec rozwojowi zaćmy pogarszającej wzrok.[4]

W badaniu wykazano, że karnozyna działa poprzez kilka powiązanych ze sobą mechanizmów chroniących oczy przed podstawowymi zmianami prowadzącymi do zaćmy, a spowodowanymi starzeniem się.[4]

Badania z udziałem ludzi wykazały ponadto, że pochodna karnozyny, N-acetylokarnozyna, stosowana w postaci kropli do oczu, może poprawiać widzenie oczu już dotkniętych zaćmą.[5,6]

Wielu naszych czytelników używa suplementu karnozyny o dużej mocy (500-1000 mg/dzień) od kiedy tylko wprowadziliśmy go na rynek (w roku 2000).

Inni nasi czytelnicy stosują również krople do oczu zawierające N-acetylokarnozynę bezpośrednio do soczewki oka dotkniętego zaćmą.

W oparciu zarówno o uznane już jak i najnowsze dowody naukowe funkcjonuje obecnie dwuczęściowa strategia zmniejszania ryzyka wystąpienia zaćmy. Obejmuje ona stosowanie zarówno karnozyny jak i N-acetylokarnozyny.

Ochrona soczewki oka

Zaćma to mętne plamki na krystalicznie czystej soczewce oka, które powstają w wyniku rozpadu tkanki soczewki lub zlepiania się białek soczewki oka.[4,7]Zaćma powoduje niewyraźne widzenie, widzenie wyblakłych kolorów i zwiększoną wrażliwość na blask i jaskrawe światła.[7]

Kiedyś uważano, że zaćma jest nieuniknioną konsekwencją starzenia się. Dzisiaj już wiemy, że zaćma ma kilka powiązanych ze sobą przyczyn.

Dlatego też, wielokierunkowo działający składnik odżywczy jakim jest karnozyna, staje się ważnym sojusznikiem w walce z defektami strukturalnymi białek oka, które klinicznie manifestują się jako pozbawiająca wzroku zaćma.[8]

Karnozyna to połączenie dwóch aminokwasów, alaniny i histydyny. Organizm człowieka częściowo sam wytwarza karnozynę. Karnozyna w większych stężeniach występuje w mięśniach, mózgu i w soczewkach oczu.[9-12]

Dietetycznym źródłem karnozyny jest czerwone mięso. Wiele osób dbających o zdrowie stara się ograniczać lub całkowicie unikać spożywania mięsa. Jednak nawet osoby spożywające czerwone mięso zapewniają organizmowi ochronny poziom karnozyny jedynie przez część dnia. Dzieje się tak ponieważ ilość karnozyny w mięsie jest szybko rozkładana przez enzym karnozynazę w organizmie.[13]

Naukowcy odkryli, że podawanie karnozyny doustnie i w formie kropli do oczu może pomóc zmniejszyć ryzyko zaćmy.

W dalszej części artykułu opowiemy o unikalnych właściwościach karnozyny. Posiada ona bowiem unikalne mechanizmy chroniące oczy przed zmianami strukturalnymi prowadzącymi do powstania zaćmy.[14-17]

Jak doustna karnozyna zapobiega zaćmie

Przyczyną powstającego wraz z wiekiem zniekształcenia delikatnych soczewek oczu (powoduje to wzrost przypadków zaćmy) jest skumulowany wpływ stresu oksydacyjnego i degradacji białek[18-29].

Czynnikiem powodującym rozwój związanej z wiekiem zaćmy jest nieprawidłowe fałdowanie i zlepianie się białek – cechy charakterystyczne powstawania zaćmy.[29]

W jednym z najnowszych badań laboratoryjnych wykazano, że karnozyna działa poprzez kilka mechanizmów pomagających chronić przed zaćmą.

Oto co odkryli naukowcy:[4]

• Obecność karnozyny w dużym stopniu zapobiegała gromadzeniu się zniekształconych i dysfunkcyjnych białek w soczewce oka.
• Skuteczność karnozyny spowodowana jest częściowo poprzez jej zdolność do przywracania funkcji ochronnej jednego z białek soczewki oka: alfa-krystaliny. Krystaliny występują w dużych ilościach w soczewce oka, a zachowanie ich właściwej struktury i układu jest kluczowym czynnikiem zapewniającym przejrzystość soczewki.

Karnozyna ograniczyła niestabilność i rozpad białek soczewki oka. Ostatecznie – i co najważniejsze – karnozyna zapobiegła rozwojowi zmętnienia soczewki, będącego ostatecznym skutkiem zaćmy.

To nowe badanie naukowe ukazuje wielokierunkowe działanie karnozyny i sugeruje nowe mechanizmy, dzięki którym karnozyna może zapobiegać powstawaniu zaćmy związanej z glikacją i stresem oksydacyjnym.[4]

Zaćma, glikacja i karnozyna

Glikacja jest jedną z głównych przyczyn zaćmy.[29] Jest to także jeden z podstawowych procesów (obok stresu oksydacyjnego, dysfunkcji mitochondriów i uszkodzenia DNA), który przyspiesza proces starzenia się wszystkich komórek, tkanek i narządów.[27,28]

Cukrzyca jest klasycznym przykładem niekorzystnego wpływu glikacji. Jest ona idealnym przykładem obrazującym proces przyspieszonego starzenia się.[30-33] Osoby chore na cukrzycę cierpią na objawy związane z normalnym starzeniem się, ale w znacznie szybszym i większym tempie, niż osoby bez cukrzycy.

Jednym ze wspólnych mianowników cukrzycy i normalnego starzenia się jest glikacja białek i wynikające z niej pogorszenie ich funkcji.[27] Oznacza to, że zwalczanie glikacji w całym organizmie jest bezpośrednim i ważnym sposobem na spowolnienie starzenia.

Wpływ glikacji na przyspieszone starzenie jest najbardziej widoczny w soczewce oka – zwykle krystalicznie czystym portalu skupiającym światło na siatkówce.[29]

Glikacja białek soczewki oka występuje zarówno u osób chorych na cukrzycę, jak i u osób bez cukrzycy. U chorych na cukrzycę zaćma występuje jednak znacznie wcześniej, niż u osób bez cukrzycy.[19-27]

Karnozyna jest silnym środkiem antyglikacyjnym i reduktorem stresu oksydacyjnego. Jedno z badań z udziałem zwierząt dotyczące zaćmy wykazało zdolność karnozyny do zmniejszania poziomu glikowanych białek soczewki oka, zapobiegania utracie enzymów ochronnych oka i ostatecznie opóźniania zmętnienia soczewki.[17]

Jedno z ważnych badań laboratoryjnych wykazało ponadto, że karnozyna zapobiega zlepianiu się krystalin białek soczewki oka w gęste, nieprzezroczyste włókienka. Odkryto, że karnozyna przywraca także zdolność krystaliny do pozytywnego oddziaływania na inne białka i zapobiegania ich zlepianiu się.[15]

W jednych z badań zauważono, że karnozyna rozkładała te gęste, nieprzezroczyste grudki krystaliny, przywracając w ten sposób przezroczystość soczewki w modelu zwierzęcym.[15]

Należy zauważyć, że niektóre z przedstawionych w artykule badań omawiają dobrze już znane właściwości antyglikacyjne doustnej suplementacji karnozyną w zapobieganiu zaćmie.

Jak wykazano, miejscowe stosowanie pochodnej karnozyny (N-acetylokarnozyny) pozwala temu składnikowi przenikać przez soczewkę oka i  w ten sposób wspomagać zachowanie strukturalnej przejrzystości soczewki oka. Napiszemy o tym niżej.

Badania z udziałem ludzi dotyczące kropli do oczu z N-acetylokarnozyną

Karnozyna niewątpliwie może pełnić ważną funkcję chroniącą przed zmianami strukturalnymi zachodzącymi w oku wraz z upływem czasu. Gdy karnozyna stosowana jest w postaci kropli do oczu to może zadziałać korzystnie na powierzchnię rogówki oka, jednak nie przeniknie przez soczewkę oka.

Forma N-acetylokarnozyna może przenikać do przedniej komory oka i następnie ulegać przemianie w karnozynę.[34] Krople do oczu z N-acetylokarnozyną mogą zatem być użytecznym sposobem dostarczania karnozyny poza rogówkę oka, do przedniej jego komory oraz do soczewki.

Badania z udziałem ludzi wykazały, że 1% krople do oczu z N-acetylo-karnozyną mogą ograniczać zakres zaćmy i poprawiać widzenie oczu dotkniętych tym schorzeniem.[5,6]

Badania wykazały też poprawę ogólnej przepuszczalności światła, wrażliwości na blask. Najistotniejsza zmiana dotyczyła jednak poprawy ostrości widzenia.[5,6]

Poprawa wrażliwości na blask jest szczególnie istotna w przypadku starszych osób, które prowadzą samochód. Nieprawidłowa wrażliwość na blask może być bardzo niebezpieczna, ponieważ wytwarza ona charakterystyczne aureole wokół jasnych świateł, a to może dezorientować kierowców i przyczyniać się do wypadków.

Jedno z badań wykazało, że krople do oczu z 1%  N-acetylokarnozyną podawane starszym kierowcom poprawiały ostrość widzenia i zmniejszały wrażliwość na blask w przypadku obiektów czerwonych i zielonych.[35] Dla uzyskania najlepszych rezultatów należy rozpocząć stosowanie karnozyny tak wcześnie, jak to możliwe, ponieważ jej działanie polega raczej na zapobieganiu niż leczeniu zaćmy.

Podsumowanie

Do 80. roku życia większość Amerykanów będzie miała zaćmę lub przejdzie operację usunięcia zaćmy.

Zaćma to matowe, nieprzejrzyste skupiska nieprawidłowo sfałdowanych (zdeformowanych) białek, które gromadzą się w soczewce oka, blokując światło i zamazując widzenie.

Glikacja białek to destrukcyjny proces polegający na wytwarzaniu gęstych grudek białek, które z czasem tworzą zaćmę. W ostatnim czasie zaobserwowano ogromny wzrost zainteresowania możliwościami zapobiegania, a nawet odwracania glikacji w celu zachowania wyraźnego widzenia u seniorów.

Wykazano, że karnozyna umożliwia zachowanie właściwej struktury i układu białek soczewki oka, zapobiegając tym samym utracie krystaliczności soczewki (zarówno w warunkach laboratoryjnych i rzeczywistych). Jednym z głównych sposobów osiągnięcia tego celu jest zdolność karnozyny do zwalczania glikacji, która jest kluczowym czynnikiem w powstawaniu zaćmy.

N-acetylokarnozyna jest od dawna stosowana jako 1% środek stabilizujący w kroplach do oczu zawierających środki nawilżające zatwierdzone przez FDA.

Wiele osób używa takich kropli do oczu codziennie ze względu na ich wieloaspektowe korzyści.

Dla utrzymania stałego poziomu karnozyny we krwi, najlepiej przyjmować ją dwa razy dziennie w formie suplementu o dawce 500 mg.

Powodem, dla którego tak ważne jest przyjmowanie doustnie 500 mg karnozyny dwa razy dziennie, jest fakt, że enzym karnozynaza rozkłada karnozynę w ciągu 12 godzin od spożycia (dotyczy to także większych dawek karnozyny, np. 500 mg).[13]

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.